چکیده:
زبانشناسی ابزار توانمندی در مطالعه روشمند زبان به شمار میآید که معناشناسی یکی از برجستهترین شاخههای آن است که محققان بسیاری برای کشف بیشتر مقاصد مختلف یک متن به بررسی این جنبه از زبانشناسی پرداختهاند. دیبوگراند در مطالعات معناشناسانه و نظریه خویش، عوامل 4 گانهای را معرفی کرده است که تمامی ابعاد لغوی و غیرلغوی متن را در برمیگیرد. بر اساس این نظریه تحقق متنوارگی در یک متن مستلزم حضور 7 معیار برخاسته از عوامل فوق در آن است. قرآن کریم به عنوان نمونه بیمانند ادبی، تمام عناصر متنوارگی را در ترکیبی منحصر بکار گرفته که در این میان، واژهگزینی دقیق توانسته است نقش محوری در توسعه دلالتی آیات برعهده بگیرد. پژوهش حاضر جستاری کتابخانهای-تحلیلی است که به بررسی کاربست معاییر متنوارگی در توسعه دلالتی در قرآن کریم میپردازد. پژوهش حاضر در صدد پاسخ به این سوال است که حضور این معاییر هفتگانه در ادبیات قرآنی، چگونه و تا چه میزان به بیان لایههای معنایی عمیقتر واحدهای زبانی در آیات منجر می شوند. نتایج پژوهش نشان میدهد در کنار دو معیار انسجام و پیوستگی، حضور پررنگ پنج معیار فرامتنی همانند «پذیرفتنی بودن» و «موقعیت» موجب تولید معنای بیشتر یا همان «توسعه دلالتی» آیات برای مخاطب و مترجم گشته است.
Linguistics is a powerful tool in the methodical study of language. Semantics is one of the most prominent branches of linguistics studied by many researchers in order to further discover the different purposes of a text. In his semantic studies and theory, de Beaugrande has identified four factors that encompass all the lexical and non-lexical dimensions of the text. According to this theory, the realization of textuality in a text requires the presence of standards arising from the above factors. The Holy Qur’an, as an unequalled literary example, has used all the elements of textuality in a unique combination, in which careful word-selection has played a pivotal role in the implicational development of ayahs. The present library-analytical research examines the application of standards of textuality to the development of implication in the Holy Qur’an. This research seeks to answer the question of how and to what extent the presence of these seven standards in the Qur’anic literature leads to the expression of deeper semantic layers of linguistic units in the ayahs. The results show that in addition to the two standards of cohesion and coherence, the strong presence of five extra-textual standards such as "acceptability" and "situationally" has led to the production of more meaning or "implicational development" of ayahs for the audience and the translator.
خلاصه ماشینی:
بررسی کاربست عوامل هفتگانه متنوارگی دیبوگراند در توسعه دلالتی در قرآن کریم 1 حسین محسنی 2 افسون رزمی چکیده زبان شناسی ابزار توانمندی در مطالعه روشمند زبان به شمار میآید که معناشناسی یکی از برجسته ترین شاخه های آن است که محققان بسیاری برای کشف بیشتر مقاصد مختلف یک متن به بررسی این جنبه از زبان شناسی پرداخته اند.
این پژوهش هر چند در راستای متنوارگی قرآن است اما بر اساس نظریه دیبوگراند و درسلر انجام نشده است و پژوهشگران به این نتیجه رسیده اند که تکرار و تضاد به عنوان پربسامدترین عوامل انسجام بخش در سوره موجب انسجام گشته و به خواننده کمک میکنند تا راحت تر با متن ارتباط پیدا کرده و معنی آن را درک کند.
در همین راستا، برای یافتن روشی که پاسخگوی ایراد وارده بر متنیت قرآن کریم باشد به بررسی زبان شناسی مواردی از این کتاب بر اساس نظریه دیبوگراند پرداخته و نقش عوامل این نظریه را توسعه دلالتی واژگان قرآن بررسی میکنیم چرا که در یک واژه ضمن معنای ظاهری آن ، معنا و یا معانی دیگری نیز وجود دارد که صرفاً از مفردِ واژه ها دریافت نمیگردد و واژگان در جوار واژگان دیگر و در ساختار متن مفهوم مییابند؛ لذا لازم است به بافت متن توجه شود تا مقصود نویسنده مشخص گردد.
عدم توجه مترجمان به این معیار تأثیرگذار یعنی بینامتنیت در واژه گزینی و جمله بندی آیات الهی موجب شده است تا در فهم مقصود آیه به خطا رفته و در مضامین مشابه به مورد زیر، ترجمه خود را ارائه کنند: (پیامبر گفت : پروردگارا!