چکیده:
در این مقاله سازههای غزل مولوی در ساحت تصویر در دیوان شمس مورد بررسی قرار میگیرد. بنیان نظری پژوهش بر نظریة فضای ذهنی و تلفیق مفهومی فوکونیه و ترنر استوار است. این پژوهش توصیفی- تحلیلی است و با بررسی دادهها بر اساس آمار توصیفی، نشان داده میشود که در راستای ساخت تصویر چه ترکیبها و آمیختگیهای متشابه و متضادی در فضای درون داد مبدا و مقصد صورت گرفته است تا خواننده بتواند از گذر کشف پایههای تصویرساز به درک و دریافت معنا و نیز تفکر مولوی در ساحت غزل دست یابد. به لحاظ روش شناختی نخست با مطالعه و بررسی دیوان شمس (3230 غزل) تصویرهای حسی از تصویرهای انتزاعی تفکیک شد؛ سپس عوامل تصویرساز از جمله مشابهت دو حوزة ذهنی، تضاد دو حوزة ذهنی، تجسم گرایی و جان بخشی به مقولات انتزاعی و همچنین موتیفهای غزل مولوی مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه اینکه دو عامل اصلی در تلفیق مفهومی که در ساختار تصویری غزلیات شمس موثر بوده شباهت بنیان و تضاد بنیان بودن دو حوزة مبدا و مقصد است. تکرار مداوم نمادهای ناهمخوان و دوسویه در سرتاسر غزلیات شمس همچون روز و شب و نور و ظلمت معنادار است و به درک معنای ذهنی گوینده به مخاطب کمک کند. بخشی از تصویرسازیهای مولوی ترکیبی از قلمروهای حسی- انتزاعی است. تجسم بخشیدن به مفاهیم انتزاعی و محسوس گرداندن آنها در جهان متن از کارکردهای تصویر به مثابة متن در غزل مولوی است.
In this paper are examined the structures of the Rumi's mind in Image processing in Qazaliyat-e- Shams. Fundamental theoretical of research is one of the categories of cognitive linguistics, entitled The Approach of Mental Spaces and the Perceptual Integration. It shows how Rumi uses the information that enters his mind and expresses it in his style. The result is that the two main associative factors that are influential in the visual structure of Qazaliyat-e- Shams are the similarity of origin and the contradiction of the two mental domains. The constant repetition of incongruous and ambiguous symbols throughout Qazaliyat-e- Shams is as meaningful as day, night, light, and darkness, and helps the audience understand the meaning of the Narrator. Part of Rumi's imagery is a combination of abstract -sensory domain. Visualizing abstract concepts and bringing them into the text world is one of the functions of the metaphor in Rumi's opinion.