چکیده:
هزار و یک شب از جمله کتابهای افسانه ای ما و جهان اسلام در زمینۀ ادبیات شفاهی وعامیانه است که علاوه بر گسترۀ معنی و مضمون، تنوع بالای ماجرها، حوادث و شخصیتهای متنوع و گوناگون، توصیفات زیبا و صنایع ادبی، تلفیق نظم و نثر و... یک منبع مهم، برای مثلها و اصطلاحات عامیانه ای است که در مراودات و مکالمات روزمرۀ آن دوران کاربرد داشته است. در این پژوهش، نگارنده در پی استخراج، دسته بندی، بررسی و تحلیل بسامد انواع مثل و تمثیل در این کتاب است. بدین منظور مثلها را از دیدگاه های مختلفی چون؛ روایی و توصیفی بودن، محتوا و جهت گیری مثلها، مضمون و قهرمان تمثیلها، عربی و فارسی بودن مثلها، و تقسیم بندی مثل از دیدگاه استاد بهمنیار بررسی کرده و بسامد آنها از طریق نمودار نمایش داده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که 65 درصد تمثیلها از گونه توصیفی و حدود 72 درصد مثلها فارسی هستند، همچنین بیشتر جهت گیری مثلها از گونه توصیفی و هنجاری، بیشتر مثلهای کتاب از نوع منثور و تمثیل و قهرمان 71 درصد مثلهای تمثیلی از نوع انسان است.
Thousand and one nights, including our legendary books and the Islamic world in the field of oral and folk literature, in addition to the range of meaning and content, a wide variety of events, events and various personalities, beautiful testimonies and literary industries, The combination of order and prose ... is an important source for the folk parables and idioms used in everyday interactions and conversations of that era. In this research, the author seeks to extract, categorize, analyze the frequency of types of parables in this book. For this purpose, the parables have been examined from different perspectives such as: narrative and descriptive, content, and orientation of parables, themes and heroes of allegories, Arabic and Persian parables, and the division of parable on Professor Bahman Yar, showing their frequency through the graph. The findings of the research show that 65 percent of the allegories are descriptive and about 72 percent of the parliaments are Persian, as well as more orientation of the parables from the descriptive and normative species, most of the book's parable are prose, allegory and hero. 71 percent of the allegorical parables are the human type.
خلاصه ماشینی:
بدین منظور مثلها را از دیدگاه های مختلفی چون ؛ روایی و توصیفی بودن ، محتوا و جهت گیری مثلها، مضمون و قهرمان تمثیلها، عربی و فارسی بودن مثلها، و تقسیم بندی مثل از دیدگاه استاد بهمنیار بررسی کرده و بسامد آنها از طریق نمودار نمایش داده است .
از جمله کتابهایی که به طور مفصل به این مبحث پرداخته اند، عبارتند از؛ کتاب داستان نامه بهمنیاری(١٣٨١) اثر احمد بهمنیار؛ رمز و داستانهای رمزی در ادب فارسی (١٣٩١) تألیف تقی پورنامداریان ؛ بلاغت تصویر (١٣٩٣) تألیف محمود فتوحی؛ صور خیال در شعر فارسی (١٣٦٦) تألیف شفیعی کدکنی؛ فرهنگ امثال فارسی (١٣٤٧) تألیف یوسف جمشیدیپور؛ کاوش در امثال و حکم فارسی (١٣٦٤) تألیف سید یحیی برقعی؛ ریشه های تاریخی امثال و حکم (١٣٩١) تألیف مهدی پرتوی آملی؛ دوازده هزار مثل فارسی و سی هزار معادل آنها (١٣٩٠) تألیف ابراهیم شکورزاده ؛ تمثیل و مثل (١٣٥٢) تألیف ابوالقاسم اینجوی شیرازی؛ صراحی می ناب (١٣٩٢) تألیف فرشته سپهر؛ ارسال المثل در مثنوی (١٣٧٦) تألیف علیرضا منصور موید؛ مثلها و حکمتها در آثار شاعران قرن سوم تا یازدهم (١٣٩٣) تألیف رحیم عفیفی؛ تمثیل در همۀ این آثار به صورت کلی مورد بررسی قرار گرفته است و از نظر تخصصی به جنبه های گوناگون ضرب المثل توجهی نشده است .
»(همان ، ج ٤: ٤٤٢) در ادامه بسامد انواع ضرب المثل از دیدگاه محتوا و جهت گیری در کتاب هزار و یک شب در نمودار زیر نشان داده شده است .