چکیده:
انسان از همان زمان که پا به عرصه گیتی گذاشت، برای رفع ترسها و آشوبهای درون
و بیرون خود دنبال مامن و ملجایی میگشت، خورشید از جمله عناصری بود که بشر
به آن پناه میبرد و از آن مدد جست. این نماد نورانی عنصر وحدت و یکپارچگی در تمام
ادیان باستان، بالاخص ادیان مشرق زمین مورد ستایش و تکریم قرار گرفت. دستاورد
پژوهش حاضر نشان میدهد که خورشید یکی از ابتداییترین عناصری است که از تقدس
و جایگاه ویژهای بین ایران و هند باستان برخوردار بوده و دارای مرتبه خدایی بودهاست.
بابررسی تطبیقی نماد خورشید در اندیشه ایران وهند باستان درجایگاه و شیوه پرستش
آن در ایران و هند باستان تفاوتهای چشمگیری دیده میشود که بعدها تاثیر بسیار
زیادی بر ادیان هر دو منطقه بر جای گذاشت.
در این جستار جایگاه خورشید و نمادشناسی خورشید در متون ایران و هند باستان و
آثار باستانی به روش تحلیلی – تطبیقی مورد بررسی قرار گرفتهاست.
خلاصه ماشینی:
بررسی تطبیقی نماد خورشید و جایگاه آن در تاریخ اندیشه ایران و هند باستان آمنه اصغریان فاطمه رستمی چکیده انسان از همان زمان که پا به عرصه گیتی گذاشت، برای رفع ترسها و آشوبهای درون و بیرون خود دنبال مأمن و ملجایی میگشت، خورشید از جمله عناصری بود که بشر به آن پناه میبرد و از آن مدد جُست.
دستاورد پژوهش حاضر نشان میدهد که خورشید یکی از ابتداییترین عناصری است که از تقدس و جایگاه ویژهای بین ایران و هند باستان برخوردار بوده و دارای مرتبه خدایی بودهاست.
از اینرو در این مقاله به بررسی جایگاه خورشید و نمادشناسی آن در ایران و هند باستان پرداخته میشود و اینکه خورشید چه جایگاهی میان ایرانیان و هندیان داشته است و این جایگاه ایزدی و آسمانی بوده است یا اینکه زمینی و مادی؟ این جستار نمادهایی را که در آثار ومتون باستانی در مورد خورشید به کار رفته شده را مورد کاوش و بررسی قرارمی دهد.
در این مقاله از مقالات آقایان محمدرضا ترکی و شمس الدین نجمی و همچنین خانم دکتر گلناز قلعهخانی استفاده شده است و در مبحث نمادشناسی آثار کارل گوستاو یونگ و همچنین فرهنگ نمادها از ژان شوالیه با تحقیق و تفحص سودابه فضائلی و گردونه خورشید از نصرتالله بختورتاش کمک و بهره شایانی برده شدهاست.
تصویر ناهیتی آشوریان از همسایگان تمدن ایلام بودند، به همین علت خدایان آنها بر هم اثر میگذاشتند گاهی با یک شکل و اسم و گاهی با اسامی و اشکال متفاوت مورد پرستش قرار میگرفتند و شمش که پیکرهی نماد خورشید و بخشایندهی زندگی است.