چکیده:
در ایران، در آذرماه سال 1389، سیاست اعطای یارانه از رویکرد همگانی به رویکرد هدفمند تغییر کرد. بدیهی است این تغییر سیاست بر وضعیت فقر غذایی در جامعه روستایی تأثیر می‌گذارد. از اینرو، هدف مطالعه حاضر بررسی پیمایشی تأثیر این تغییر سیاست بر فقر غذایی در جامعه روستایی استان فارس بود. در این راستا، از هرم غذایی به‌عنوان راهنمای برنامه غذایی متعادل و از شاخص‌های فقر غذایی در چارچوب رویکرد چندبعدی فقر شامل شاخص نسبت سرشمار و شاخص نسبت شکاف فقر غذایی استفاده شد. داده‌های لازم از طرح هزینه- درآمد خانوارهای روستایی در سال‌های 1387، 1389، 1391 و 1393 به‌دست آمد. نتایج نشان داد که سیاست‌های یارانه‌ای (صرفنظر از نوع آن) ابزاری مؤثر برای کاهش نرخ و عمق فقر غذایی در گروه‌های غذایی جامعه روستایی است؛ همچنین، تغییر در سیاست یارانه‌ای موجب افزایش 98/10 درصدی نرخ فقر غذایی و 02/23 درصدی عمق فقر غذایی در گروه چربی‌ها و نیز به‌ترتیب، افزایش 10/10 و 31/29 درصدی در گروه قندها و کاهش 03/31 و 17/38 درصدی در گروه غلات شده است. بر این اساس، در راستای بهبود و ارتقای اثربخشی سیاست هدفمندی یارانه‌ها در مقابله با فقر غذایی، پرداختن به ابزارهای تکمیلی از قبیل سیاست‌های جبرانی و افزایش سطح سواد تغذیه‌ای خانوارها ضروری می‌نماید.
In Iran, the subsidy policy, in December 2010, changed from a public approach to a targeted approach. Obviously, this policy change affects the food poverty status in the rural community. Therefore, this study aimed to investigate the effect of this policy change on the food poverty in rural community of Fars province in Iran. For this purpose, the food pyramid was used as a balanced food program guide; and the food poverty indices in the framework of the multidimensional poverty approach were used to calculate the food poverty rate and the food poverty gap indexes. The required data were extracted from the Household Expenditure Survey (HES) for rural households of Fars province, covering 2008, 2010, 2011, and 2014. The results indicated that subsidy policies (irrespective of their types) were effective tools in reducing the rate and depth of rural food poverty as far as the food items were considered; in addition, the change in subsidy policy led to an increase in the rate and depth of food poverty of the fats group by 10.98 and 23.02 percent, respectively and an increase in the rate and depth of the sugars group by 10.10 and 29.31 percent, respectively as well as a decrease in the rate and depth of food poverty in cereals group by 31.03 and 38.17 percent, respectively. Accordingly, in order to enhance the effectiveness of the targeted subsidy policies to tackle the food poverty, focusing on the complementary policies such as compensatory measures and increasing the nutritional literacy of households are recommended.
خلاصه ماشینی:
نتـايج نشـان داد که سياست هاي يارانه اي (صرفنظر از نوع آن) ابزاري مؤثر براي کـاهش نـرخ و عمـق فقـر غذايي در گروههاي غذايي جامعه روستايي است ؛ همچنين ، تغيير در سياسـت يارانـه اي موجـب افزايش ١٠/٩٨ درصدي نرخ فقر غذايي و ٢٣/٠٢ درصدي عمق فقر غذايي در گروه چربيها و نيـز بـه ترتيـب ، افـزايش ١٠/١٠ و ٢٩/٣١ درصـدي در گـروه قنـدها و کـاهش ٣١/٠٣ و ٣٨/١٧ درصدي در گروه غلات شده است .
Poortaheri et al)، در بررسي فقـر غـذايي در بخـش خلجستان استان قم با استفاده از شاخص مصرف کالري روزانـه بـراي تعيـين فقـر غـذايي، نشـان دادند که ٥٨ درصد خانوارهاي روستايي دچار فقر غـذايي بـه صـورت مـزمن بـوده و از کيفيـت مطلوب به ويژه در زمينه مصرف سبزي، ميوه، شير، لبنيات و گوشت برخوردار نيستند؛ همچنـين ، در اين مطالعه ، اين گونه عنوان شـده کـه بـراي شـناخت وضـع موجـود فقـر غـذايي خانوارهـاي روستايي ، انجام تحقيقات در مناطق مختلف به ويژه در راستاي هدفمندسازي يارانه هـا از اهميـت خاص برخوردار است .
Foster-Greer-Thorbecke (FGT) (٢٠١٤ ,Eftekhari and Karami)، با استفاده از شاخص هاي فقر FGT براي تحليل دادههـا، بـه بررسي وضعيت فقر در مناطق روستايي اسـتان کهگيلويـه و بويراحمـد پرداختنـد و بـدين نتيجـه رسيدند که ٣١/٣ درصـد خانوارهـاي روسـتايي دچـار فقـر غـذايي هسـتند.
A survey on food insecurity of rural households and factors affecting it in Khouzestan province of Iran: a case study of Bostan sub-district.
Tehran, Iran: Agricultural Planning, Economics and Rural Development Research Institute (APERDRI).
(
, 
, 
)
