چکیده:
در تحقیق حاضر به بررسی تأثیر محرمات احرام در تربیت نفس و کنترل آن در ابعاد مختلف پرداخته میشود. نتایج این پژوهش ـ که به صورت اسنادی و کتابخانهای و با روش توصیفی و تحلیلی انجام گرفته ـ حاکی از آن است که حرمت محرمات احرام تنها بُعد تعبدی ندارد، بلکه هر یک از محرمات احرام در بعدی از کنترل نفس زائر و تربیت غریزهای از غرائز و قوای او نقشی تأثیرگذار دارد و ترک مجموعه این محرمات به تربیت کامل میانجامد؛ بنابراین، باید در تمرین خضوع، تواضع و شکستهنفسی و خود مهارگری جهت تربیت نفس بکوشیم و به تربیت حس مالکیتجوی و تصرف مطلق، مبارزه با ناز پروردگی کنترل و تربیت غریزة جنسی، کنترل و تربیت غریزه خشم و قوة غضب، کنترل و تربیت میل به خودنمایی و زینتگرایی، کنترل گرایش تشخصطلبی و آموزش پاسداشت طبیعت و حیوانات بپردازیم.
In this study, the effect of ihram prohibitions (muharramat) on self training and self controlling in different dimensions is examined. The results of this document-based and library research performed by descriptive and analytical methods indicate that the sanctity of the prohibitions of ihram is not only a devotional dimension, but also plays an effective role in controlling the pilgrim’s self and training his instincts and powers, and observing a set of these prohibitions leads to his complete training; therefore, one must practice humility, self-esteem, and self-control in order to train his soul. One must train the sense of ownership and absolute possession, fight against ignorance, control sexual instinct, control anger and rage, control and train the desire to show off and adorn, control the tendency of individualism, and learn to protect the nature and animals.
خلاصه ماشینی:
نتایج این پژوهش ـ که به صورت اسنادی و کتابخانهای و با روش توصیفی و تحلیلی انجام گرفته ـ حاکی از آن است که حرمت محرمات احرام تنها بُعد تعبدی ندارد، بلکه هر یک از محرمات احرام در بعدی از کنترل نفس زائر و تربیت غریزهای از غرائز و قوای او نقشی تأثیرگذار دارد و ترک مجموعه این محرمات به تربیت کامل میانجامد؛ بنابراین، باید در تمرین خضوع، تواضعو شکستهنفسی و خود مهارگری جهت تربیت نفس بکوشیم و به تربیت حس مالکیتجوی و تصرف مطلق، مبارزه با ناز پروردگی کنترل و تربیت غریزة جنسی، کنترلو تربیت غریزه خشم و قوة غضب، کنترل و تربیت میل به خودنمایی و زینتگرایی، کنترل گرایش تشخصطلبی و آموزش پاسداشت طبیعت و حیوانات بپردازیم.
اگر چه در این عرصه، روایات خاص این موضوع بسیار کم است، ولی با توجه به عمومات اخبارو روایاتی که در فلسفه و اسرار مناسک حج وارد شده، میتوان گفت ترک محرمات احرام میتواند در کنترل و تربیت قوا و غرایز انسان نقش موثری داشته باشد.
از تحلیل محتوای این احکام میتوان گفت یکی از ابعاد تربیتی بعضی از محرمات احرام، تسلط بر رفتارها و حتی تصورات جنسی زائر برای کنترل لذتطلبی انسان و تربیت غریزة جنسی است.
همچنین ترک جدال میتواند در جهت کنترل غریزة خشم مؤثر باشد {وَ لا جِدالَ فِی الْحَجِّ} (بقره : 197)؛ یعنی حجگزار نباید با دیگران برای اثبات عقیده و سخن خود پرخاشگری و دشمنی کند و قسم بخورد؛ زیرا چنین عملی باعث خروج از طاعت خدا میشود؛ به قرینة روایت ابوبصیرکه در آن آمده است: «إِنَّمَا کَانَ ذَلِکَ مَا کَانَ فِیهِ مَعْصِیَةٌ» (حرّ عاملى، 1412ق، ج12، ص466).