چکیده:
برخی معتقدند احکام و تعالیم اسلام مختص جوامع ابتدایی است و توان
تحلیل و بررسی واقعیت های پیچیده ی اجتماعی را ندارد; چرا که مقررات
اجتماعی یک سلسله مقررات قراردادی، بر اساس نیازمندی های اجتماعی است و
به موازات توسعه و تکامل عوامل تمدن، تغییر می یابد. جوامع ساده و بسیط
ابتدایی که دارای روابطی ساده هستند، نیازمندی های اندک، و جوامع پیچیده
و پیشرفته نیازمندی های پیچیده تر و بیشتری دارند; و واضح است که ادیان
ابتدایی نمی توانند نیاز جوامع پیچیده را برآورند. در بعد فردی نیز
انسان معاصر نیازهای معرفتی و معنوی پیچیده تری دارد. نیازهای بشر عصر
موشک و هواپیما با نیازهای بشر عصر اسب و الاغ بسیار متفاوت است; بر این
اساس، نمی توان یک سری قوانین پی ریزی کرد و با قاطعیت بیان کرد که این
قوانین جاودانهاند 56) نیازهای متغیر، قوانین متغیر می طلبند (.
خلاصه ماشینی:
3 آیت الله جوادى آملى نیز اصل اجتهاد را پاسخ گوى مسائل جدید و بهترین راه براى حل مشكلات متغیر مى داند: مطلب مهمى كه نباید از آن غفلت شود این است كه شریعت پیامبر خاتم(صلى الله علیه وآله)داراى اصول، ضوابط، مبانى و قواعد فقهى فراوانى است كه در طول تاریخ اسلام، با اجتهاد مستمر فقهاى فرزانه، بر مصادیق متغیر و متحول، تطبیق شده و مى شود و نیازهاى متنوع با استنباط احكام آنها از اصول یاد شده برطرف مى گردد.
خلاصه آن كه خداوند متعال با گنجاندن این عناصر در دین خاتم آن را از هر گونه كهنگى و انحطاط مبرا كرده و اجازه نداده است غبار زمان بر آن بنشیند و بر نیازهاى متغیر او تطبیق مى كند و براى هر زمانى سخنى نو و راه گشا دارد.
واضح است كه با اعلام خاتمیت دین اسلام و پس از وفات پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) آمدن شریعتى جدید براىهمیشه منتفى شده است.