چکیده:
از جمله مهمترین دغدغههای مدرسان و پژوهشگران فعال در حوزهی آموزش زبان فارسی به غیر فارسیزبانان، آموزش زمانهای دستوری است. اولویتبندی زمانهای دستوری براساس «بسامد تکرار» میتواند تا حد زیادی به تسهیل یادگیریِ زبانآموزان کمک نماید. در این پژوهش، مقایسهی میزان بسامد زمانهای دستوری در دو گونهی «فارسی نوشتاری» و «فارسی گفتاری» صورت پذیرفته است. بدین منظور، گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مجازی المصطفی(ص) تعدادی از روزنامهها و فیلمهای موجود به زبان فارسی را از نظر بسامد زمانهای دستوری، بررسی و ارزیابی نموده است. پس از استخراج و شمارش زمانهای دستوری، نتایج به دست آمده از پیکرههای منتخب به سه دستهی پربسامد، بسامد متوسط و کمبسامد تقسیم شدند. یافتههای تحقیق نشان داد که در پیکرهی گفتار به ترتیب، زمانهای دستوریِ حال التزامی، حال اخباری، فعلِ است، گذشتهی ساده و فعل امر، و در پیکرهی نوشتار، زمانهای دستوریِ گذشتهی ساده، حال التزامی، حال اخباری، فعلِ است و گذشتهی نقلی، پربسامدتر از سایر زمانها هستند. نتایج این پژوهش میتواند نگارندگان مواد آموزشی را در اولویتدهی به مواد درسی براساس کاربرد روزمرهی آنها یاری نماید.
Teaching the grammatical tenses is considered to be one of the most controversial challenges among teachers and researchers in teaching Persian language to non-Persian speakers. Prioritizing the tenses in accordance with their frequency could greatly facilitate the process of language learning. In this research, a comparison has been made between the frequency of the tenses in spoken and written Farsi. To do so, the group of virtual Teaching Persian Language and Literature of Al-Mustafa University has examined a number of Farsi newspapers (written corpus) and movies (spoken corpus) to explore the frequency of tenses in them. After extracting and counting the tenses, the findings have been classified in three groups: high frequent, middle-frequent and low-frequent tenses. The results indicated that in spoken corpus, the frequency of tenses was in the following order: “Hal-e-Eltezami, Hal-e-Ekhbari, Ast verb, Gozashte-ye-Sade, and Amr” and in written corpus the most frequent tenses respectively are: “Gozashte-ye-Sade, Hal-e-Eltezami, Hal-e-Ekhbari, Ast verb, and Gozashte-ye-Naghli”. Our findings can help the syllabus designers in prioritizing the educational materials according to their daily usage and frequency.
خلاصه ماشینی:
به بيان ساده تر، اگر قرار است افعال و چگونگي صرف آنها به زبان آموز آموزش داده شود، اولويت آموزش با آن دسته از زمان هاي دستوري است که از بسامد بيشتري برخوردار هستند؛ به عنوان مثال ، ممکن است حتي مفاهيم دستوري که از نظر ظاهري شباهت هاي بسيار زيادي به يکديگر دارند (مانند استفاده از حال التزامي پس از شايد، بايد، خواستن ، توانستن و...
به عنوان نمونه ، اسماعيل پور (١٣٨٩)، پس از بررسي تعدادي از نامه هاي تاريخ بيهقي، گزارش ميدهد که بسامد زمان هاي دستوري در اين متون به ترتيب اولويت عبارت است از گذشته ي ساده (٥٢%)، حال التزامي (١٣%)، حال ساده (١٠/٦%)، گذشته ي نقلي (٧/٣%)، حال اخباري (٤/٩%)، گذشته ي بعيد (٤/٩%)، گذشته ي استمراري (٤%)، آينده (٢/٥%) و گذشته ي التزامي (٠/٨%).
گذشته از اين ، رويکرد پژوهش فوق ، ساختي-نقشي بوده و نگارندگان در زمان جمع آوري داده ها تنها به «ساخت » دقت نکرده و عامل زمان معنايي را نيز مد نظر قرار داده اند و نهايتا اين که نبايد از نظر دور داشت که متن تحليل شده در اين پژوهش با زبان نوشتاري معاصر فارسي قدري متفاوت است .
punctuation پيکره ي گونه ي نوشتاري زبان فارسي را ميتوان از منابع مختلفي چون کتاب ، مجله و حتي نامه هاي روزانه ي اداري استخراج نمود، اما در اين پژوهش براي بررسي بسامد زمان هاي دستوري در نوشتار از پيکره ي متون مطبوعاتي در روزنامه هاي کثيرالانتشار استفاده شده است .