چکیده:
زبانشناسی کارکردگرا، با تحلیل عناصر بافتی و تکیه بر رویکردی کاربردبنیاد (usage-based)، به تحلیل زبان می‌پردازد. تبیین معناشناختی-کاربردشناختی دو نقش ترکیبی فاعل؛ به عنوان مقصود اصلی نمای نقشی جمله، و مفعول؛ به عنوان مقصود ثانویه جمله، بر اساس این رویکرد، موضوع پژوهش حاضر است. نگارنده تلاش دارد، تا با روش توصیفی- تحلیلی و بر اساس مفاهیم کاربردشناختی و معناشناختی نحو کاربردی (FG) سیمون دیک، به تحلیل نقشهای ترکیبی زبان عربی؛ به عنوان زبانی فاعل تهی (null sub)، ضمیر انداز (drop-pro) و با چیدمان واژگانی آزاد (free word order) بپردازد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد، در زبان عربی نقش فاعل، می‌تواند در سطح معناشناختی به سازه‌های کنشگر، کنش پذیر، هدف و وابسته‌های زمان و مکان اسناد داده شود. همچنین، در سطح کاربردشناختی، مبتداسازی از بستر فاعلی «subject LD» یا کانونی سازی «Focusing»، از طریق جابجایی این سازه به ابتدای جمله صورت می‌پذیرد. نقش ترکیبی مفعول نیز می‌تواند به سازه‌های کنش پذیر، هدف و وابستهای زمانی و مکانی اسناد داده شود. در سطح کاربردشناختی نیز، به صورت مبتداسازی ضمیرگذار «clitic LD»، یا کانونی سازی به‌کار برده می‌شود. اما، سازهای که به عنوان مفعول غیر مستقیم در نحو سنتی شناخته می‌شود، در نحو کاربردی، می‌تواند در ترکیبهای «ملکی» و «تعلیلی»، از نقش معناشناختی «هدف»، و در ترکیبهای ارتقائی، از نقش معناشناختی «کنش پذیر/ بهره ور» برخوردار باشد. مبتداسازی و کانوی سازی در این سازه نیز، از طریق انتقال به ابتدای جمله صورت می‌گیرد.
Review: Function-based linguistics analyzes language by analyzing contextual elements and relying on a usage-based approach. The semantic- pragmatic explanation of the two syntactic functions of the subject - as the main purpose of the function-view of the sentence and the object - as the secondary purpose of the sentence - is the topic of the present study. The author attempts to analyze the syntactic functions in the Arabic language as a null sub, drop-pro and free word order language sub by descriptive-analytic method based on Simon Dick's Functional Grammar (FG) and the views of some theorists of the cognitive approach such as Filmor. The results of the study show that in the Arabic language the function of the agent can be attributed at the semantic level to the active, recipient, objective, and time and location dependent structures. At the cognitive-functional level, the topicalization is completed by use of subject LD or Focusing is done by moving the construct to the beginning of the sentence. The passive hybrid function can also be attributed to actionable structures, purpose and temporal and spatial dependencies. At the pragmatic level it is also used as a "clitic LD" or Focusing. But the construct, which is known as the indirect object in the traditional syntax, can benefit in the "possessive" and "causative" predicates of the semantic function of the "goal", and in the raising predicates of the semantic function of the "recipient / beneficiary".
(
, 
, 
)
