جایگاه اصناف در نظام سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ایران از دوران صفویه تا انقلاب اسلامی مقاله

این پژوهش بر آن است تا شناختی کلی و همه جانبه از اصناف و پیشه وران در طول تاریخ ایران از دوره ساسانی تا انقلاب اسلامی به دست دهد. در این پژوهش، پس از توضیحاتی درباره اصطلاح اصناف و بیان برخی از دیدگاه ها و بحث از وجود یا عدم وجود اصناف در دوره ساسانی و اوایل ایران اسلامی؛ با اشاره به اینکه از 1600م. به بعد اطلاعات بیش تر و کامل تری درباره اصناف در دسترس قرار دارد، به ارائه ی مطالبی درباره تشکیلات، کارکردهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی اصناف، به عنوان یکی از نهادهای مدنی مهم و تاثیرگذار در دوره صفویه، قاجاریه، پهلوی و نقش آن ها در پیروزی انقلاب اسلامی پرداخته شده است.

بنابراين در اين جا صنف به عنوان گروهي از شهروندان تعريف ميشود که به شغل يکساني اشتغال دارند، رئيس و کارمندان خود را انتخاب مي کنند، ماليات هاي صنفي ميپردازند و گروهشان داراي کارکردهاي اداري و مالي است . به گفته ي همين نويسنده براي اين اتحاديه هاي صنفي مانند يک شرکت سهامي ماليات وضع ميشد و همچنين داراي يک زندگي اجتماعي پويا بودند (٢/٣١٠ :١٩٩٩ ,aνttEbn Bat). در اصفهان ، درآمد کل اتحاديه هاي صنفي بالغ بر ٣٠٠٠ تومان در سال بود ( du 3 (Mans, 1890: 30 ٣براي[اطلاع از] جزئيات بيشتر درباره پيشه وران در دوره صفوي رجوع کنيد به کيهاني، همان منبع . امکان افزايش اين تعداد ثابت وجود نداشت و افتتاح دکان هاي تازه فقط خارج از محدوده ي اصلي شهر، و آن هم فقط با اجازه ي اتحاديه صنفي و دولت امکان پذير بود. هرچند به نظر ميرسيد که يک پيوند قوي بين اعضاي اتحاديه وجود دارد، اما اين گروه ها تنها هنگام شرکت در فعاليت هاي اجتماعي- مذهبي روحيه مشارکت از خود نشان مي دادند. در سال ١٩٢١ کوشش جديدي صورت گرفت ، اما محدود به اتحاديه هاي صنفي تهران بود و با سقوط کابينه سيد ضياء الدين اجرا نشد (١٣٣ :١٩٢٤ ,Naficy). تنها در دوره انقلاب مشروطه بود که اتحاديه هاي صنفي قدرت سياسي واقعي خود را اعمال کردند، هرچند نبايد در مورد نقش آنان اغراق کرد. M. “The Guilds in Iran: An Overview from the Earliest Beginnings Till 1972,” ZDMG 125.