چکیده:
در طول تاریخ، زیبایی بهعنوان جاذبهای ازلی مطرح بوده و در رشتههای مختلف مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. زیبایی تنها امری ذهنی نیست بلکه باید آن را به عنوان حقیقتی عینی درک کرد. بناهای دوران اسلامی بهعنوان پدیدههای مهم شهری، از نظر ویژگیهای زیباشناسانه اهمیت ویژهای دارند. از این رو، در دهههای گذشته پژوهشگران خارجی و داخلی به بررسی جنبههای گوناگون آن پرداختند. این تحقیق به صورت خاص، بر بعد زیباییشناسی محیط و کالبد معماری تاکید دارد. این کار پژوهشی به روش «تحلیلی-کاربردی» انجام شده است و در حوزه مطالعات میدانی، «روش پیمایشی» با ابزار گردآوری داده از راه مشاهده «عینی» از بناهای اسلامی و «پرسشنامه» به روش ذهنی صورت گرفته است. اولویتبندی دادههای عینی و ذهنی زیبایی از کالبد و مکان معماری، به خصوص معماری اسلامی دوران معاصر در کانون توجه این پژوهش بوده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که معیارهای عینی و ذهنی مردم و معماران اندکی با هم تفاوت دارد، اما ادراک عینی زیبایی از محیط و کالبد معماری در هر دو گروه، موضوعی مهم است. همچنین، بررسی دادهها نشان میدهد که زیبایی ساختار، کالبد و فضای معماری بر درک عینی و ذهنی زیباییشناسی معماری اثری مهم دارد. هدفهای پژوهش: بررسی ابعاد عینی و ذهنی زیباییشناسی معماری اسلامی تحقیق و اولویتبندی شاخصهای زیباییشناسی در بعد عینی و ذهنی در معماری اسلامی معاصر سوالات پژوهش: ابعاد عینی و ذهنی زیباییشناسی چگونه در آثار معماری اسلامی دوران معاصر نمود پیدا کرده است؟ زیبایی ساختار و فضای معماری چه تاثیری بر درک عینی و ذهنی زیباییشناسی معماری دارد؟
Throughout history, aesthetics has been considered as an ancient attraction and has been discussed in various fields. Beauty is not just a matter of the mind, it must be understood as an objective truth. The strcutures of the Islamic era, as important urban phenomena, are of special importance in terms of aesthetic features. Thus, in recent decades, foreign and domestic researchers have examined various aspects of such a perspective. Thus this research, exclusively, emphasizes the aesthetic dimension of the environment and the form of architecture.
This research study is carried out via an analytical-applied means with a "survey method" in field studies; moreover, data is collected by objective observation of Islamic buildings and a subjective "questionnaire”. The prioritization of objective and subjective aesthetic data of the body and place of architecture, particularly contemporary Islamic architecture is the focus of this research. The research findings show that the objective and mental criteria of people and architects are slightly different, but the objective perception of beauty of the environment and the body of architecture in both groups is significant. Likewise, the study of data displays that the beauty of the structure, body and architectural space has an imperative effect on the objective and mental understanding of the aesthetics of architecture.
Research objectives:
1. Examining the objective and subjective dimensions of the aesthetics of Islamic architecture
2. Research and prioritization of aesthetic indicators in objective and subjective dimensions in contemporary Islamic architecture
Research questions:
1. How have the objective and subjective dimensions of aesthetics been reflected in the works of contemporary Islamic architecture?
2. What effect does the beauty of the structure and space of architecture have on the objective and subjective understanding of the aesthetics of architecture?
خلاصه ماشینی:
بازشناخت ابعاد عيني و ذهني زيباشناسي معماري اسلامي در دوران معاصر 12 1 محمدصادق کريمي *23 ابراهيم مرادي چکيده در طول تاريخ ، زيبايي به عنوان جاذبه اي ازلي مطرح بوده و در رشته هاي مختلف مورد بحث و بررسي قرار گرفته است .
اولويت بندي داده هاي عيني و ذهني زيبايي از کالبد و مکان معماري ، به خصوص معماري اسلامي دوران معاصر در کانون توجه اين پژوهش بوده است .
بر اين اساس محقق سعي دارد با تاکيد بر اولويت بندي شاخص هاي زيباييشناسي معماري دوران اسلام به صورت ذهني و عيني اقدام نمايد.
بر اين اساس مجموعه اي از شاخص ها و ويژگيهاي کالبد معماري اسلامي در سوالات پرسش نامه استفاده شده است تا به صورت عيني و ذهني نسبت به اولويت ها زيباييشناسي در نظر گرفته تا موجبات ادراکات زيبايي محيط و کالبد مشخص شود.
ابعاد مورد توجه در بررسي تمامي مصاديق معماري دوران اسلام شامل بر شاخص ها زير: ١- فرم معماري ٢-فضاي معماري ٣- هندسه ٤- عناصر معماري ٥- تزيينات ٦-حس مکان ٧- وحدت و تنوع ٨- محيط و مکان ٩- معنايي و مفاهيم در معماري اسلامي ايران فرمي معماري نکته اصلي زيباييشناسي فرمي توجه به ساختار محيط است .
تحليل داده ها بر اساس شاخص هاي عيني و ذهني زيباييشناسي معماري اسلامي تجزيه و تحليل اطلاعات به دست آمده از پرسشنامه هاي اين تحقيق ، در دو بخش زير به بررسي داده ها انجام شده است .