چکیده:
در این مطالعه به بررسی پتانسیل تجاری میان ایران و کشورهای عضو دیهشت (هشت کشور اسلامی در حال توسعه) در طی سالهای1992 – 2016 با استفاده از مدل جاذبه و روش (SGMM) به عنوان مناسب ترین روش پرداخته شده است. نتایج به دست آمده نشان میدهد که ضریب تولید ناخالص داخلی ایران و کشورهای شریک تجاری مثبت بوده و بنابراین تولید ناخالص داخلی به عنوان معیاری از اندازه اقتصادی کشورها، تاثیر مستقیمی بر تجارت دوجانبه آنها دارد. همچنین ضریب فاصله جغرافیایی به عنوان معیاری از هزینه های حمل و نقل منفی بوده و لذا هر چه فاصله بین پایتخت کشورها بیشتر باشد، میزان تجارت دوجانبه نیز کمتر میشود. ضریب متغیرهای دامی سارک و آسه آن مثبت و معنی دار بوده و نشان میدهد که عضویت ایران در این یکپارچگی ها پتانسیل تجاری این کشور را افزایش میدهد. همچنین نتایج حکایت از وابستگی فضایی منفی بین کشورهای عضو دی هشت است. نتایج برآورد پتانسل تجاری نشان میدهد که کل پتانسیل تجاری ایران با گروه دی هشت طی دوره زمانی مورد بررسی در حدود 2398 میلیارد دلار بوده که از این مقدار تنها 1400 میلیارد دلار آن تحقق یافته است.
one of the methods for developing foreign trade in each country is the precise understanding of the commercial economic potential of major partners and ways of improving the volume and composition of foreign trade, including exports and imports. on this basis, in this study to examine the commercial potential between iran and member states of the D8 (eight islamic countries developing) during the 1992 - 2016 model of gravity model, the dynamic spatial method (sgmm) is chosen as the most appropriate method of estimation. the results show that the gross domestic product coefficient (gdp) and trade partner countries are positive and therefore, the gross domestic product as a measure of the economic size of countries has a direct impact on their bilateral trade. The geographic distance coefficient was seen as a measure of negative transportation costs, which indicates that the greater the distance between the capital of countries, the degree of bilateral trade is reduced. the coefficient of the SAARC and ASEAN is positive and significant, which indicates that Iran's membership in these countries increases the trade potential of this country. Also, the spatial Rho coefficient has been negative, implying a negative spatial dependence between the D8 countries. The results of the trade potential estimation show that the total trade potential of Iran with D8 has been 2398.47977 billion dollars the period under review, of which only 1400 billion dollars has been realized.
خلاصه ماشینی:
com تاريخ دريافت : ١٣٩٩/٠٢/٠٦ تاريخ پذيرش : ١٣٩٩/٠٤/٢٤ چکيده : در اين مطالعه به بررسي پتانسيل تجاري ميان ايران و کشورهاي عضو ديهشت (هشت کشور اسلامي در حال توسعه ) در طي سال هاي١٩٩٢ – ٢٠١٦ با استفاده از مدل جاذبه و روش (SGMM٢) به عنوان مناسب ترين روش پرداخته شده است .
نتايج برآورد پتانسل تجاري نشان ميدهد که کل پتانسيل تجاري ايران با گروه ديهشت طي دوره زماني مورد بررسي در حدود ٢٣٩٨ ميليارد دلار بوده که از اين مقدار تنها ١٤٠٠ ميليارد دلار آن تحقق يافته است .
نتايج آنها نشان داد که وجود همکاريهاي اقتصادي بين ايران و اوکراين باعث افزايش پتانسيل تجاري بين دو کشور ميشود و افزايش قابل ملاحظه اي را در جريان هاي تجاري دوجانبه ايجاد مينمايد، منوط به آن که اين همکاريها در چارچوب يکپارچگي منطقه اي در حوزه درياي خزر و جمهوريهاي آسياي مرکزي و قفقاز باشد.
کريمي هسنيجه (١٣٨٥) پتانسيل تجاري دوجانبه کشور ايران براي حضور در يکپارچگي شوراي همکاري خليج فارس ١ و حوزه کشورهاي اقيانوس هند٢ با استفاده از مدل جاذبه و روش داده هاي پنل مورد تخمين و بررسي قرار ميدهد.
جلايي و سليماني (١٣٨٥)، با استفاده از مدل جاذبه و روش حداقل مربعات معمولي، جريان هاي تجاري دوجانبه اي بين ايران و کشورهاي عضو اکو را براي مقطع زماني ٢٠٠٣ بررسي کردند.
لطفعلي پور و همکاران (١٣٩٠) به بررسي همگرايي اقتصادي ايران و کشورهاي آمريکاي لاتين در قالب شکل گيري بلوک تجاري با کاربرد مدل جاذبه پرداخته اند، در اين مطالعه از مدل جاذبه تعميم يافته و براي برآورد آن از روش اقتصادسنجي رگرسيون چندمتغيره با داده هاي تابلويي استفاده شده است .