چکیده:
با توجه به نقش محیط زیست و منابع طبیعی در نیل به اهداف توسعه، هدایت صحیح آموزش برای نهادینه کردن فرهنگ حفاظت از این سرمایهها ضروری است. در این پژوهش به صورت کیفی میزان تأثیر آموزش دوره ابتدایی بر انتقال مفاهیم حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی با استفاده از دیدگاه آموزگاران دنبال شد. جامعه آماری آموزگاران ابتدایی سال 95-1394 رفسنجان، حجم نمونه 32 نفر و ابزار مورد استفاده مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. دادهها با استفاده از کدگذاری باز، محوری و انتخابی تجزیه و تحلیل و مضامین اصلی و فرعی از بین یادداشتها انتخاب شدند. بر اساس نتایج پژوهش مضامین اصلی شامل دانشآموز، معلم، کتاب و محتوی، مدرسه و کارکنان، خانواده، روش آموزش، فوقبرنامه، تربیت معلم و آموزش و پرورش و مضامین فرعی شامل کیفیت محتوی کتب، تمرکز محتوی بر تغییر نگرش، تأکید محتوی بر تغییر در رفتار اجتماعی و فردی، تأکید محتوی بر افزایش دانش، ایجاد اشتیاق و جاذبه برای فراگیر، عمق بخشی و تمرکز بر روی مباحث، تطابق با نیازهای واقعی فراگیران، بنیه علمی آموزگاران، کیفیت چاپ کتاب، فعالیتهای فوق برنامه، ضمن خدمت، امکانات و تجهیزات مؤثر در آموزش و نیز توجه به نیازمندیهای محلی مرتبط با مسائل محیط زیست و منابع طبیعی بودند.
Abstract: Concerning the role of the environment and natural resources in achieving development goals in numerous features, planning the education to create a culture of environmental and natural resources conservation is neccessary. In this qualitative study the effect of elementary education on the concepts of environmental conservation and natural resources on students were considered by the teachers' viewpoints. For these purposes, semi-structured interviews with 32 primary school teachers of Rafsanjan city in 2016 were used. The data were analyzed using open coding, axial coding and selective coding and themes and sub-themes were selected from notes. Based on the results of this research, the main themes include: students, teachers, books and content, school staff, families, teaching, extracurricular activities, teacher training and education and sub-themes include books, quality content, the focus of content on attitude, the focus of content on changes in social and personal behaviors, content emphasis on increasing knowledge, interest and attractiveness creation, depth and focuses on the subjects, consistency with the real needs of learners, level of knowledge, teachers, book printing quality, extra-curricular activities, service , effective teaching facilities, as well as the local requirements related to the environment and natural resources.
خلاصه ماشینی:
بر اساس نتايج پژوهش مضامين اصلي شامل دانش آموز، معلم ، کتاب و محتوي، مدرسه و کارکنان ، خانواده ، روش آموزش ، فوق برنامه ، تربيت معلم و آموزش و پرورش و مضامين فرعي شامل کيفيت محتوي کتب ، تمرکز محتوي بر تغيير نگرش ، تأکيد محتوي بر تغيير در رفتار اجتماعي و فردي، تأکيد محتوي بر افزايش دانش ، ايجاد اشتياق و جاذبه براي فراگير، عمق بخشي و تمرکز بر روي مباحث ، تطابق با نيازهاي واقعي فراگيران ، بنيه علمي آموزگاران ، کيفيت چاپ کتاب ، فعاليت هاي فوق برنامه ، ضمن خدمت ، امکانات و تجهيزات مؤثر در آموزش و نيز توجه به نيازمنديهاي محلي مرتبط با مسائل محيط زيست و منابع طبيعي بودند.
تحقيق حاضر در اين زمينه اولين تحقيق انجام شده به شکل کيفي به کمک استفاده از مصاحبه است که ميتواند ديدگاه کارشناسان درگير در کلاس يعني آموزگاران و تجربيات آن ها را جهت نيازسنجي براي توسعه آموزش محيط زيست در مدارس ابتدايي به تصوير بکشد تا در آينده از آن در برنامه ريزي و تأليف کتب بهره گرفته شود.
از آنجا که عوامل متفاوتي ميتوانند بر ميزان اثربخشي برنامه هاي درسي در کتب مختلف دوره ابتدايي براي رسيدن به هدف انتقال فرهنگ و نگرش حفاظت از محيط زيست و منابع طبيعي مؤثر باشند در اين تحقيق از روش کيفي نظريه داده بنياد١(گلاسر و استراوس ١٩٦٧،٢; نوري و مهرمحمدي، ١٣٩٠) با استفاده از کسب نظرات و تجربيات ذهني معلمين فارغ التحصيل دانشگاه فرهنگيان (تربيت معلم سابق ) داراي تجربه در تدريس در مقطع ابتدايي استفاده گرديد.