مفهوم‌شناسی واژۀ «حدیث» و «احادیث» در قرآن کریم مقاله

واژۀ «حدیث» از واژگان پرکاربرد قرآن کریم به شمار می‌آید و واژۀ «احادیث» نیز در چندین آیه و البته تنها در قالب دو تعبیر «جَعَلْناهُمْ أَحادیث» و «تَأْویل الْأَحادیث» به کار رفته است. این پژوهش با روش توصیف و تحلیل ادبی، دو واژه «حدیث» و «احادیث» را در فرهنگ عرب و قرآن مجید مورد بررسی قرار داده و به این نتیجه دست یافته است که واژۀ «حدیث» نه به معنای مطلق سخن، بلکه به معنای سخنی است که در بر دارندۀ رخداد یا حادثه‌ای باشد و این معنا در تمام استعمالات قرآنی این واژه مشاهده می‌شود. واژۀ «أحادیث» نیز در اصل به عنوان جمع قیاسی واژۀ «أحدوثۀ» وضع شده است که به معنای حادثه و رخدادی است که بین مردم بر سر زبان‌ها افتاده باشد. در قرآن کریم نیز تعبیر «جَعَلْناهُمْ أَحادیثَ» در سیاق نکوهش برخی امت‌ها، به عذاب و تبدیل شدن آنها به حکایت‌ها و داستانهایی که بر سر زبان مردم جریان دارند اشاره دارد و تعبیر «تَأْویل الْأَحادیثِ» بر خلاف تفسیر مشهور که آن را به تعبیر خواب و رؤیا معنا کرده‌اند، به معنای شناخت سرانجام و عاقبت حوادث و وقایع روزگار است.

The term “Ḥadīth”(حدیث) is of the commonly used vocabulary of the Holy Qur’an, and the term “Aḥādīth” (احادیث) also occurs in several verses and, of course, only in the form of two expressions of “Jaʻalnāhum Aḥādīth” (جعلناهم احادیث) and “Taʼwīl al-Aḥādīth” .(تاویل الاحادیث) Based on the literal analytical descriptive method, the present paper examined the two words “Ḥadīth” and “Aḥādīth” in Arabian culture and the Holy Qur’an and concluded that the word “Ḥadīth” does not mean absolute speech, but also it involves a speech containing an event or incident, found in all Qur’anic usages. The term “Aḥādīth” is also put originally as the analogical plural of the term “Uḥdūthah” (احدوثه, which means an event or incident that has been famous among people. In the Holy Qur’an, the expression “Jaʻalnāhum Aḥādīth” (جعلناهم احادیث), in negative context, refers to the torment of some nations and their transformation into well-known stories and tales, and the expression “Taʼwīl al-Aḥādīth” (تاویل الاحادیث)on contrary to the popular interpretation translating it into dreams, is intended for the end and outcome of events.