چکیده:
شفافیت اطلاعات حسابداری برای کلیه استفاده کنندگان صورتهای مالی از اهمیت زیادی برخوردار است و همین امر منجر شده است که تحقیقات زیادی در این زمینه انجام شود. شفافیت اطلاعات حسابداری دارای ابعاد گوناگونی است که یک جنبه با اهمیت آن کیفیت سود حسابداری است. هدف اصلی این تحقیق طراحی مدل رتبه بندی کیفیت سود شرکتها جهت ارزیابی کیفیت سود حسابداری شرکتهای پذیرفته شده در بورس تهران میباشد. با توجه به اینکه کیفیت سود دارای ابعاد گوناگونی است در این تحقیق کیفیت سود از سه بعد شامل معیارهای ناشی از ویژگیهای سری زمانی سود، معیارهای پایه ریزی شده روی ارتباطات بین اقلام تعهدی، سودها و جریانهای نقدی و معیارهای مرتبط به خصوصیات کیفی اطلاعات و با استفاده از هشت معیار شامل پایداری سود، قابلیت پیش بینی، هموارسازی، کیفیت اقلام تعهدی، اقلام تعهدی اختیاری، محافظه کاری، مربوط بودن و تطابق ارزیابی شده است. طراحی مدل جهت رتبه بندی کیفیت سود شرکتها بر مبنای معیارهای جامع، نوآوری مهم این پژوهش است که تا کنون در تحقیقات دیگر انجام نشده است. قلمرو مکانی تحقیق شرکتهای پذیرفته شده در بورس تهران است که شامل 135 شرکت میباشد و از اطلاعات سالهای 1383 تا 1395 استفاده شده است. جهت رتبه بندی از روش تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شده است. قابلیت اتکای رتبه بندی با استفاده از معیار اقتصادی ارزیابی عملکرد (ارزش افزوده بازار) سنجیده شد و نتایج، همبستگی مستقیم و معنی دار بین رتبه کیفیت سود شرکتها و ارزش افزوده بازار را نشان داد.
Accounting information transparency is a very important issue for all financial statement users, so there are a lot of researches in this area. Transparency of accounting information has a variety of aspects one of the most important of which is earnings quality. The main purpose of this research is to design a firm’s rating model in terms of earnings quality in order to assess the accounting earnings quality of firms listed in Tehran Stock Exchange. Since the earnings quality has different dimensions, this research evaluates it from three dimensions including earnings time series features; relations among accruals, earnings, and cash flows; and information qualitative features, using eight criteria including earning persistence, predictability, smoothing, accruals quality, discretionary accruals, conservatism, value relevance and match. The important innovation of this research is designing a model to rank a firm’s earnings quality based on comprehensive criteria. The sample consists of 135 firms listed in Tehran Stock Exchange over the period from 2004 to 2017. The exploratory factor analysis method is used for rating. The rating reliability is measured using the market value added criterion. The results indicate a direct and significant correlation between a firm's earnings quality rate and the market value added.
خلاصه ماشینی:
طراحي مدل رتبه بندي شرکت ها از منظر کيفيت سود حسابداري صديقه دوستيان *، شهناز مشايخ ** تاريخ دريافت : ٩٧/١٠/٠٩ تاريخ پذيرش :٩٧/١٢/٢٥ چکيده شـــفافيت اطلاعات حســـابداري براي کليه اســـتفاده کنندگان صـــورت هاي مالي از اهميت زيادي برخوردار اســت و همين امر منجر شــده اســت که تحقيقات زيادي در اين زمينه انجام شــود.
با توجه به اينکه کيفيت سود داراي ابعاد گوناگوني است در اين تحقيق کيفيت سود از سه بعد شامل معيارهاي ناشي از ويژگيهاي سري زماني سود، معيارهاي پايه ريزي شده روي ارتباطات بين اقلام تعهدي، سودها و جريان هاي نقدي و معيارهاي مرتبط به خصوصيات کيفي اطلاعات و با استفاده از هشت معيار شامل پايداري سود، قابليت پيش بيني ، هموارسـازي، کيفيت اقلام تعهدي، اقلام تعهدي اختياري، محافظه کاري، مربوط بودن و تطابق ارزيابي شده است .
همچنين نتايج تحقيقات در ايران نشان داده اســت که مديريت ســود در شــرکت هاي بورســي وجود دارد از جمله ، تحقيق نوروش و همکاران (١٣٨٤)، با عنوان بررسي مديريت سود در شرکت هاي پذيرفته شده در بورس تهران ، اين مو ضوع را تأييد کرده است .
معيارهاي کيفيت مورد استفاده در اين تحقيق بر مبناي ادبيات کيفيت سود از جمله آهرنز (٢٠١٠) که برگرفته از طبقه بندي شيپر و وينسنت (٢٠٠٣) ميبا شد در سه گروه مورد بررسـي قرار ميگيرند: معيارهاي کيفيت ناشـي از ويژگيهاي سـري زماني شـامل : تداوم ، قابليت پيش بيني، هموارســـازي؛ معيارهاي پايه ريزي شـــده روي ارتباطات بين اقلام تعهدي، ســـودها و جريان هاي نقدي شـــامل : کيفيت اقلام تعهدي، اقلام تعهدي اختياري؛ معيارهاي مرتبط به خصــوصــيات کيفي اطلاعات شــامل : مربوط بودن ، تطابق و محافظه کاري .