چکیده:
در گسترۀ ادب فارسی، مسائل تعلیمی و اندرزی از جایگاه مهمی برخوردار است، به طوری که نفوذ و سیطرۀ آن را در همۀ گونه‌های ادبی شاهد هستیم. در این بین، برخی آثار کاملاً بر این مبنا نوشته شده‌اند که مجموعه‌ای از اخلاقیات را در قالب داستان به مخاطب انتقال دهند که در این بین، روضه‌العقول و مرزبان‌نامه قابل توجه‌اند. در این پژوهش، با تکیه بر روش توصیفی -تحلیلی و استناد به منابع کتاب‌خانه‌ای، حکایت «مناظرۀ دیو گاوپای با مرد دینی» از روضه‌العقول با حکایت «دیو گاوپای و دانای دینی» از مرزبان‌نامه به لحاظ بازنمایی آموزههای تعلیمی، تحلیل و مقایسه شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که دو نویسنده بیش از همه بر آموزههای «خردورزی و علم‌آموزی» و «نکوهش دنیا و دنیاستیزی» تأکید کرده‌اند. همچنین، ملطیوی به مسائلی چون: «نکوهش غرور و خودبرتربینی؛ نیکوسخنی؛ زهدگرایی و پرهیزگاری؛ خدامحوری و توکل به حق تعالی؛ قناعت‌ورزیدن و اهمیت راست‌گویی و راست‌کرداری» اشاره کرده و وراوینی هم، از اندرزهایی چون: «نکوهش گرایش به هوی و هوس؛ ممکن‌الخطا بودن حواس آدمی و نکوهش تقدیرگرایی و تسلیم بودن» سخن گفته است. این بررسی مشخص نمود که تنوع و فراگیری اخلاقیات در روضه‌العقول افزون‌تر است که این امر می‌تواند ناشی از حجم بیشتر تألیف ملطیوی باشد.
In the field of Persian literature, teaching and learning issues have an important place, so that we can see its influence in all literary genres. In the meantime, some works have been written purely for the purpose of conveying a set of ethics to the audience in the form of a remarkable rudimental and borderline narrative. In this study, relying on descriptive-analytical method and citation of library sources, the narrative of "Div -e- Gawpay's debate with the Mard-e-Dini" relates to Ruza al-Oqool narrative of "Div -e- Gawpay and Danaye Dini" in MarzbanNameh in representing the doctrinal teachings, analyzing And compared. The results of the study show that two authors have emphasized the teachings of "wisdom and science" and "worldly and worldly condemnation". Also, Malatyavi referred to issues such as: "Pride and self-denial; benevolence; asceticism and righteousness; Whispering, "It is possible that human beings have been trampled on, and their condemnation of fate and surrender." The study found that the diversity and inclusiveness of ethics in Ruza al-Oqool is greater, which may be due to the greater volume of the author's work.
خلاصه ماشینی:
بررسي و مقايسۀ کيفيت آموزه هاي تعليمي در حکايت «مناظرة ديو گاوپاي با مرد ديني» از روضه العقول با حکايت «ديو گاوپاي و داناي ديني» از مرزبان نامه 1 دکتر حبيب حاجيپور چکيده در گسترة ادب فارسي، مسائل تعليمي و اندرزي از جايگاه مهمي برخوردار است ، به طوري که نفوذ و سيطرة آن را در همۀ گونه هاي ادبي شاهد هستيم .
در اين پژوهش ، با تکيه بر روش توصيفي- تحليلي و استناد به منابع کتاب خانه اي، حکايت «مناظرة ديو گاوپاي با مرد ديني» از روضه العقول با حکايت «ديو گاوپاي و داناي ديني» از مرزبان نامه به لحاظ بازنمايي آموزه هاي تعليمي، تحليل و مقايسه شده است .
(همان : ١٦٨) ملطيوي در داستان ، از زبان ديوان بيان ميدارد که براي شکست دادن انسان هاي دين مدار و نيکوخصال ، نبايد از راه تقابل نظامي پيش رفت ، بلکه بايد به صورت غيرمستقيم و از راه زيبا جلوه دادن دنيا و مظاهر آن ، مرد ديني را به لحاظ اخلاقي دچار فساد و انحراف کرد و موجب دلزدگي پيروان از او شد.
(همان : ١٨٧) به نظر ميرسد که مرد ديني، نمود داستاني ملطيوي است ؛ زيرا آراء او کاملا در راستاي ديدگاه هاي مؤلف روضه العقول قرار دارد.
نتيجه گيري در اين پژوهش ، با عنايت به حکايت کهن «مرد ديني و ديو گاوپاي»، آموزه هاي تعليمي تبيين شده در روايت محمد غازي ملطيوي (مؤلف روضه العقول ) و سعدالدين وراويني (مؤلف مرزبان نامه )، بازخواني، تحليل و مقايسه شده است .
(
, 
, 
)
