چکیده:
بیان مسئله: با اختراع خط ارمنی، زبان بصری مینیاتور ارمنی نیز تحولات بزرگی را پشت سر نهاد که در مکاتب واسپوراکان، کیلیکیه، هایک، آنی، کریمه، گلدزور، داتو تجلی یافت. یکی از مشخصههای مینیاتور ارمنی، کاربرد فراوان و متنوع نقوش گیاهی جهت تزئین متون دینی نظیر انجیل، جاشوتس، شاراکان و نیز کتب دیگر با موضوعات طب، تاریخ و نظایر آنها است. تقسیم ارمنستان، به دو بخش غربی و شرقی در سده پنجم به بعد، تحت نفوذ ایران و بیزانس، بر اشتراکات فرهنگی و هنری ایران و حوزه قفقاز تاکید میکند. با توجه به آنچه گذشت سوال این است که نقوش گیاهی، به چند شکل در مینیاتور ارمنی مصور شده و تشابهات آن با نگارگری ایرانی چیست؟
هدف: شناخت بهتر نقوش ایرانی و ارمنی و تشابهات وتمایزات آن ها
روش پژوهش: این پژوهش تطبیقی است که شیوه توصیفی ـ تحلیلی یافته های آن ارائه میشود منابع این پژوهش کتابخانه ای و برگرفته از پایگاه های اینترنتی است.
یافتهها: این پژوهش نشان داده است که نقوش گیاهی به پنج صورت در مینیاتور ارمنی حضور دارند: نقش گیاه برای تصویرسازی عین به عین متن، نقش گیاه برای توصیف روایت، نقش خلاصه شده و هندسی گیاه برای پر کردن خلا، نقش گیاه به عنوان نماد و استفاده از نقش انتزاعی گیاه برای اهداف زیباشناسانه است. همچنین بررسی این پژوهش نشان داد که در چهار شکل از مصورسازی نقوش گیاهی، مشابهتهایی میان مینیاتور ارمنی و ایرانی وجود دارد. اما شکل سوم، یعنی خلاصهسازی هندسی فرم نقوش گیاهی با هدف ایجاز، در مینیاتور ایرانی قابلمشاهده نیست.
Statement of Problem: With the invention of the Armenian calligraphy, the visual language of the Armenian miniature underwent great changes that were manifested in the schools of Vaspurakan, Cilicia, Hayek, Ani, Crimea, Goldsor, Dato. One of the characteristics of Armenian miniatures is the wide and varied use of plant motifs to decorate religious texts such as the Bible, Joshua, Sharakan and other books on medicine, history and the like. The division of Armenia into western and eastern parts in the fifth century onwards, under the influence of Iran and Byzantium, emphasizes the cultural and artistic commonalities of Iran and the Caucasus. Given what has been said, the question is how many plant motifs are depicted in Armenian miniatures and what are its similarities with Iranian painting? Objective: To better understand Iranian and Armenian motifs and their similarities and differences Research Method: This is a comparative study in which the descriptive-analytical method of its findings is presented. The sources of this research are library-based and taken from Internet databases. Results: This study showed that plant motifs are present in Armenian miniatures in five ways: the role of the plant to illustrate the same text, the role of the plant to describe the narrative, the summary and geometric role of the plant to fill the void, the role of the plant as a symbol And the use of the plant's abstract role for aesthetic purposes. The study also showed that in four forms of floral illustration, there are similarities between Armenian and Iranian miniatures. But the third form, namely the geometric summary of the form of plant motifs with the aim of brevity, can not be seen in Iranian miniatures.
خلاصه ماشینی:
یکی از مشخصههای مینیاتور ارمنی، کاربرد فراوان و متنوع نقوش گیاهی جهت تزئین متون دینی نظیر انجیل، جاشوتس، شاراکان و نیز کتب دیگر با موضوعات طب، تاریخ و نظایر آنها است.
یافتهها: این پژوهش نشان داده است که نقوش گیاهی به پنج صورت در مینیاتور ارمنی حضور دارند: نقش گیاه برای تصویرسازی عین به عین متن، نقش گیاه برای توصیف روایت، نقش خلاصه شده و هندسی گیاه برای پر کردن خلأ، نقش گیاه به عنوان نماد و استفاده از نقش انتزاعی گیاه برای اهداف زیباشناسانه است.
همچنین بررسی این پژوهش نشان داد که در چهار شکل از مصورسازی نقوش گیاهی، مشابهتهایی میان مینیاتور ارمنی و ایرانی وجود دارد.
(Adontz, 1970: 3-10) بدینسان، تأثیرات فرهنگی و هنری ایران بر فرهنگ و هنر ناحیه قفقاز، موضوعی درخور توجه بوده و زمینههای بررسی تطبیقی میان نگارگری ایرانی و مینیاتور ارمنی را در ذهن ایجاد مینماید.
مقالهای با عنوان «مینیاتور در پادشاهی ارمنستان» با هدف روشن نمودن روابط میان نسخ خطی و تصاویر آنها از طریق مطالعۀ کلوفونها، متون و بررسی تزئینات و مجسمهها، نقش مهم افراد، در سال 1993 منتشر شده است(Der Nersessian, Agemian, 1993: 20).
این پژوهش همچنین نشان میدهد که در چهار شکل مشابهتهایی میان نگارگری ایرانی و مینیاتور ارمنی وجود دارد اما در شکل سوم یعنی خلاصهسازی نقوش گیاهی به فرم هندسی، هنرمند ارمنی، با استفاده از خلاصهسازی هندسی، به نحو متفاوتی به ایجاز دست مییابد.