چکیده:
هدف: ازجمله شاخصهای توسعه، میزان پیشرفت حسابداری و نظارت مالی در کشورهاست. از طرف دیگر، سرمایهگذاران یا اعتباردهندگان ممکن است از قصور حسابرسان متحمل زیان شوند ، بیمه مسئولیت حرفهای حسابداران رسمی میتواند راهکاری موثر در جبران خسارت این زیاندیدگان باشد. لیکن این نوع بیمه در ایران توسعه نیافته و شرکتهای بیمه از پذیرش ریسکهای مربوط به آن استقبال نکردهاند لذا بیمه مسئولیت حرفهای حسابداران رسمی از اهمیت انکارناپذیری برخوردار میباشد که در تحقیق حاضر به این مهم پرداخته شد.
روششناسی: برای این منظور پرسشنامههای تحقیق در اختیار جامعه حسابداران رسمی و کارشناسان ارشد بیمه (30 =N ) قرار گرفت. جهت تجزیهوتحلیل دادهها نیز از تکنیک دلفی، ماتریس (SWOT)، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، تکنیک دیمتل و فرآیند تحلیل شبکهای (ANP)، استفاده شد.
یافتهها : نتایج تکنیک دلفی و ماتریس (SWOT) نشان داد که توسعه این بیمه در ایران دارای شش نقطه قوت، شش نقطه ضعف، شش فرصت و هفت چالش میباشد. نتایج فرآیند AHP نشان داد که در میان نقاط قوت، انتقال ریسکهای فعالان حرفه حسابداری و حسابرسی، در میان نقاط ضعف، ناقص و مبهمبودن قوانین و مقررات کنونی مسئولیت حرفهای حسابرسان، در میان فرصتها، نیاز جامعه به انواع بیمههای جدید در آینده و در میان چالشها، فرهنگ پائین بیمهای در ایران در اولویت اول قرار دارند .
نتیجهگیری: درنهایت، نتایج رتبهبندی استراتژیهای توسعه بیمه مسئولیت حرفهای حسابداران رسمی فرآیند ANP نشان داد که استراتژی تهاجم (توسعه بیمه مسئولیت حرفهای حسابرسان با توجه به نیازهای آتی جامعه) بهترین استراتژی میباشد.
Objective: Accounting advantage is one of the nations’ development indexes. On the other hand, investors or creditors may lose due to auditors’ ignorance in their tasks and auditors’ liability insurance can play an important role in compensating losers’ loss. But this type of insurance has not been developed in Iran and insurance companies didn’t accept its related risks. Thus formulating and planning auditors’ liability insurance strategies in Iran have undeniable importance to develop this type of insurance which has been investigated in this research. Methodology: For this purpose research questionnaires distributed between expert members of Iran’s official auditors society (N=30). Also, for data analyzing Delphi technique, SWOT matrix, Analytical Hierarchy Process (AHP), Dematel technique and Analytical Network Process (ANP) methods were used. Findings: Results of applying Delphi technique and SWOT matrix indicated that developing auditors’ liability insurance in Iran is faced with 6 strengths, 6 weaknesses, 6 opportunities and 7 threats. Also, results of applying AHP showed between strengths, transferring auditors’ task risk criteria, between weaknesses, the ambiguousness of auditors’ liability laws and regulations criteria, between opportunities, the nations’ future need to new insurance criteria and between threats, the low insurance culture in Iran, are prior. On the other hand, results of Dematel technique stated that in order to develop the auditors liability insurance in Iran, the low insurance culture in Iran has the first priority. Conclusion: Finally, results of ordering the development strategies of auditors’ professional liability insurance using ANP showed that the progress strategy (developing auditors’ professional liability insurance notice to the nations’ feature need) is the best strategy. JEL Classification: M41, M49, G32.
خلاصه ماشینی:
از طرف دیگر، سرمایه گذاران یا اعتباردهندگان ممکن است به علت قصور حسابرسان متحمل زیان شوند و بیمۀ مسئولیت حرفه ای حسابداران رسمی می تواند راهکاری مؤثر در جبران خسارت این زیاندیدگان باشد؛ ولی این نوع بیمه در ایران توسعه نیافته است و شرکت های بیمه از پذیرش ریسک های مربوط به آن استقبال نکردهاند.
نتایج فرایند AHP نشان داد که در میان نقاط قوت، انتقال ریسک های فعالان حرفۀ حسابداری و حسابرسی ؛ در میان نقاط ضعف ، ناقص و مبهم بودن قوانین و مقررات کنونی مسئولیت حرفه ای حسابداران رسمی؛ در میان فرصت ها، نیاز جامعه به انواع بیمه های جدید در آینده؛ و در میان چالش ها، فرهنگ پایین بیمه ای در ایران در اولویت اول قرار دارند.
بدون وجود حسابرس، ممکن است صورتهای مالی جانب دارانه و نادرست ارائه شود؛ ٢) فرضیۀ اعتمادسازی: بر اساس این فرضیه ، حسابرس به کاهش تصمیمات نادرست در بازار سرمایه کمک میکند و سرمایه گذار سعی میکند حسابرس معتبری را برگزیند تا به بازار سرمایه نشان دهد که عملیات شرکت شفاف و مناسب است ؛ ٣) فرضیۀ اعتباربخشی: ممکن است حرفۀ حسابرسی مدعی باشد که در اعتباربخشی به نتایج و صورتهای مالی هیچ مسئولیتی ندارد، ولی در طرف دیگر، سرمایه گذاران معتقدند درصورتیکه درنتیجۀ استفاده از صورتهای مالی گمراهکننده به آنها زیان وارد شود، حسابرسان باید تاوان آن را بپردازند و زیان را جبران کنند؛ بنابراین ممکن است در مواردی که به سرمایه گذاران زیان وارد میشود، حسابرسان بازخواست شوند؛ ٤) فرضیۀ بیمه ای: بر پایۀ این فرضیه استدلال می شود که تقاضا برای خدمات حسابرسی با میزان دعاوی (ادعاهای ) حقوقی ، که مدیران را تهدید می کند، رابطه ای مستقیم دارد.