چکیده:
ویروس کرونا همچنان در جهان گسترش پیدا میکند و پیامدهایی جدی را برای اقتصاد کشورها و کسبوکارهای کوچک و بزرگ به وجود میآورد. در این شرایط، در کشورهایی مانند ایران که همزمان با تحریم نیز مواجه هستند، شرکتهای دانشبنیان به عنوان شرکتهایی که با استفاده از دانش، محصولات/خدمات نوین را وارد بازار میکنند، اهمیتی حیاتی دارند. لذا هدف اصلی این مقاله بررسی عوامل موثر و به طور خاص حمایتهای دولتی بر شکلگیری راهبردهای شرکتهای دانشبنیان در مواجهه با پیامدهای همهگیری کرونا است. این مقاله از نظر هدف، کاربردی و از نظر نوع تحقیق، کیفی محسوب میشود. در این مقاله با مرور ادبیات موجود، ابتدا پیامدهای شیوع ویروس کرونا را برای شرکتها شناسایی و دستهبندی کردیم و سپس با استناد به مدل مایلز و اسنو، راهبردهای شرکتها در پاسخ به این پیامدها را در چهار دسته تدافعی، فرصتجویانه، واکنشی و تحلیلگرانه طبقهبندی کردیم. سپس با مرور ادبیات بحرانهای اقتصادی پیشین، عوامل موثر بر چگونگی پاسخدهی شرکتها را شناسایی و طبقهبندی کردیم. پس از طراحی مدل مفهومی پژوهش، برای جمعآوری دادههای متغیرها، مصاحبههایی نیمهساختاریافته را با مدیران 20 شرکت دانشبنیان کشور انجام دادیم. از آنجایی که روش مطالعه موردی و به طور خاص مطالعه موردی چندگانه ابزاری اثباتشده برای درک عمیق پدیدههای خاص محسوب میشود، برای تحلیل کیفی دادههای جمعآوری شده از روش مطالعه موردی چندگانه استفاده کردیم و برای اعتباربخشی به تحلیل خود از روش تثلیث منابع بهره گرفتیم که مصاحبه با مدیران، مستندات معاونت علمی ریاست جمهوری و مستندات صندوق نوآوری و شکوفایی سه ضلع آن را تشکیل میدهند.