چکیده:
امروز وضعیت نامناسب محیط زیست ایران، به یک دغدغۀ مهم ملی تبدیل شده است. ازاینرو، لازم است اندیشمندان حوزههای مختلف از طریق تحقیق و تتبع، به چارهجویی در آن مورد بپردازند. نوشتار حاضر که حاصل یک فعالیت پژوهشی میباشد، با این هدف تنظیم شده است و کوشیده تا رابطۀ مصرف رسانه (رسانههای جمعی و شبکههای اجتماعی) را با سواد زیستمحیطی شهروندان تهرانی تحلیل نماید. روش این پژوهش، از نوع پیمایش است. با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 384 نفر تعیین شد. نمونهگیری بر اساس روش خوشهای و انتخاب افراد بر اساس نمونه در دسترس انجام شده است. برای جمعآوری دادهها، از پرسشنامۀ ترکیبی محققساخته و استاندارد استفاده شد. اعتبار پرسشنامه، بهشیوۀ صوری، و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ محاسبه شد. بر اساس یافتههای این پژوهش، بین متغیرهای سن، وضعیت تأهل، تحصیلات و درآمد با سواد زیستمحیطی رابطۀ معنادار وجود دارد. فرضیه اصلی پژوهش مبنی بر رابطۀ میان استفاده از رسانهها و سواد زیستمحیطی مورد تائید قرار گرفت. این تائید به آن معناست که آگاهی، نگرش و رفتار حمایتگرانه نسبت به محیط زیست در اثر بهرهگیری از رسانه تقویت خواهد شد. معادلات ساختاری نیز نشان داد که مدل تحقیق از برازش مطلوبی برخوردار است. نوشتار حاضر، با طرح دلالتهای یافتههای تحقیق دربارۀ جامعۀ ایران به پایان رسیده است.
Abstract: Today, anomalous condition of Iran's environment has changed to one of the most important national concerns. Due to this reality, it is required that different social thinkers try to find a solution through research and inquiry implementation. Based on this aim, this research seeks to analyze the relationship between media consumption (mass media and social media) and Environmental Literacy among a sample of Tehran citizens. The research has been released on survey method. According to cochran formula the sample size has determined about 384 persons. Tehran divided to different municipal areas and then by Cluster sampling method we chose some clusters. Then, a simple random sample of clusters is selected from the population. Standard and researcher design questionnaire has been conducted for Gathering data (data collection). Formal Validity and reliability of measurement tools are considered. Based on research findings, some demographic variables such as age, education, in come and marriage status of participants have significant correlations with environmental literacy. Also, main research hypothesis titled with relationship between media consumption and environmental literacy has been confirmed. It means that awareness, attitude and supportive action toward environment will be improved through media consumption. This paper has been completed by suggesting some research implications for Iran society. Key words: Mass Media, Environmental literacy, Social Network, Risk.
خلاصه ماشینی:
نوشتار حاضر که حاصل يک فعاليت پژوهشي ميباشد، با اين هدف تنظيم شده است و کوشيده تا رابطۀ مصرف رسانه (رسانه هاي جمعي و شبکه هاي اجتماعي) را با سواد زيست محيطي شهروندان تهراني تحليل نمايد.
در اين راستا دو پرسش زير مد نظر است : سواد زيست محيطي شهروندان تهراني در چه سطحي است ؟ آيا بين بهره مندي از رسانه ها و سواد زيست محيطي شهروندان ، رابطۀ معناداري وجود دارد؟ مباني نظري و مروري بر مطالعات گذشته نگرش به طبيعت و محيط زيست و نوع ارتباط با آن ، بخشي از آموزه هاي فرهنگي جامعه است .
پله هاي اين نردبان ، به ترتيب عبارتند از: ـ آگاهي عمومي از رابطۀ ميان محيط و زندگي انساني؛ ـ شناخت و فهم نظام ها و فرايندهاي طبيعي و انساني؛ ـ نگرش قدرشناسانه و دغدغه مند به محيط زيست ؛ ـ مهارت حل مسئله و تفکر انتقادي؛ 1 Capra 2 Cahill 3 Environmental literacy 4 http://www.
1 Castells, 2018; Ostman, 2014; Liao, 2016; Huang, 2016; Rahim & Jalaladeen; 2016; Saikia, 2017.
(به تصویر صفحه رجوع شود) نمودار ١ ـ مدل نظري پژوهش روش پژوهش همان طور که پيش ازاين گفته شد، اين نوشتار به منظور پاسخگويي به دو پرسش تنظيم شده است : مؤلفه هاي سواد زيست محيطي (رفتارهاي حمايت گرانه ، آگاهي و نگرش زيست محيطي) شهروندان تهراني در چه سطحي قرار دارد؟ روابط چندگانه مؤلفه هاي سواد زيست محيطي و بهره مندي از رسانه ها، به چه شکلي است ؟ بر اين مبنا، انتظار ميرود رفتار حمايت گرانه از طبيعت و محيط زيست تابعي از بهره مندي از رسانه باشد.