چکیده:
پس از بحران مالی جهانی (اقتصادی و بانکی)، ارکان نظام خاص ورشکستگی نهادهای مالی (حل و فصل یا گزیر) از توجه ویژه‌ای برخوردار گردید. علاوه بر این، استانداردهای بین‌المللی بسیاری برای حل و فصل بانک‌های آسیب‌دیده (متوقف، ورشکسته) توسط هیأت ثبات مالی (FSB) به تدریج برای ارائه ویژگیهای کلیدی رژیم (نظام) گزیر در مورد نهادهای مالی توسعه یافت. از سوی دیگر، بانکداری اسلامی با سرعت قابل توجهی در حال رشد است و تأثیر بالقوه آن بر ثبات مالی جهانی را نمی‌توان نادیده گرفت. با توجه به اهمیت موضوع، در این مقاله سعی شده است با روش تحلیلی-توصیفی، کاربرد قابلیت‌های کلیدی نظام گزیر برای حل‌وفصل بانک‌های اسلامی مورد بررسی قرار گیرد و سازوکار ابزارهای گزیر در نظام بانکداری اسلامی و امکان‌سنجی آن‌ها در ایران شناسایی شود. نتایج نشان می‌دهد در طراحی چارچوب‌های قانونی برای گزیر بانک‌های اسلامی باید مسائل خاصی از جمله ساختار نظارتی و حاکمیتی منحصربفرد و پیچیدگی‌های ترازنامه‌ای بانک‌های اسلامی مدنظر قرار گیرد که معمولا در مورد بانک‌های متعارف صدق نمی‌کند. علاوه بر این، تهیه برنامه بازسازی و گزیر (حل‌وفصل) نهادهای مالی به عنوان یک جزء کلیدی از اصلاحات بین‌المللی برای تسهیل فرآیند گزیر به شمار می‌رود و ایجاد آن در ایران و بانک‌هایی که منطبق بر شریعت عمل می‌کنند، ضروری و بایستی با حساسیت بیشتری همراه باشد. لذا لازم است بازنگری کلی در قوانین و مقررات ناظر به توقف و ناتوانی مالی بانک‌ها و دیگر نهادهای مالی در کشور صورت پذیرد تا سازوکار و بستر قانونی استفاده از این ابزار در نظام مالی ایران بطور کامل فراهم شود.
After the global financial crisis, the pillars of the special system of bankruptcy (Resolution)
of financial institutions were given special attention. In addition, many international
standards for resolving banks have been developed by the Financial Stability Board (FSB)
to gradually provide key Attributes of Effective Resolution Regimes for Financial
Institutions. On the other hand, Islamic banking is growing rapidly and its potential impact
on global financial stability can not be underestimated. Considering the importance of the
issue, This paper examines the applicability of the Key Attributes to the resolution of
islamic banks and and identify the mechanism of the resolution tools in the Islamic banking
system and their probabilistic analysis in Iran. The results show that the recovery and
resolution plans (RRPs) are a key component of international reforms to facilitate orderly
resolution and its creation in Iran and banks that operate in accordance with the Shari'a
must be accompanied by greater sensitivity and internal and international reform. Also a
number of issues would need to be addressed for designing of resolution framework in the
Islamic banking system, owing to Islamic banks’ unique governance structures and balance
sheets. It recommends international guidance for the design of resolution framework in the
banking system of Iran.
خلاصه ماشینی:
در این راستا، هیـأت خـدمات مـالی اسلامی (Islamic Financial Services Board) در مباحث اخیر خود به ارزیابی قابلیت کـاربرد نظام گزیر متعارف برای بانک اسلامی پرداخته است و مالزی نیز با تصویب قـانون خـدمات مالی اسلامی سال ٢٠١٣ یک چـارچوب گزیـر خـاص بـرای بانـک هـای اسـلامی در نظـر گرفته است .
با توجه به اهمیت موضوع ، هدف اصلی این مقالـه شناسـایی چـارچوب هـای قـانونی و مقرراتی در تسهیل امور مربوط به نظام حل و فصل (گزیر) بانک هـای اسـلامی و در نهایـت نظام مالی ایران است و به دنبال پاسخ به سوالات زیر میباشد: ـ آیا استانداردهای بین المللی گزیر قابلیت استفاده در بانک های اسلامی را دارند؟ ـ ویژگیهای مقام مسئول و هیأت شریعت در ارزیابی گزیرپذیری بانک ها و نهادهـای مالی اسلامی چگونه است ؟ ـ آیا ابزارهای متعارف گزیر قابلیت انطباق با چـارچوب قـوانین بانکـداری در ایـران را دارند؟ بخش های مختلف مقاله حاضر به این صـورت تنظـیم شـده انـد: در بخـش دوم ادبیـات موضوع مرتبط با مفهوم گزیر و اهمیت آن در بانکداری اسلامی رائه شـده اسـت .
لـذا ایـن مطالعه سعی دارد تا با ارائه مباحث کاربردی در مورد مسائل کلیدی گزیر در نظام بانکـداری اسلامی در مقایسه با بانکداری متعارف و شناسایی ابزارهای سازگار با این نظام ، راهکارهـای مناسب برای نیل به تحقق ثبات مالی کشور را مشخص کند و مبنایی بـرای مطالعـات بیشـتر در این حوزه قرار گیرد؛ در ادامه به تعریف مفهوم گزیـر و ضـرورت توجـه بـه آن در نظـام بانکی میپردازیم .
(
, 
, 
)
