چکیده:
در بیشتر نقاط جهان، بر توسعهی صنعت گردشگری و برجسته کردن اثرات مثبت آن در جوامع بشری تأکید شده است؛ درحالی که به بروز آسیبها و پیامدهای منفی توسعهی ناموزون گردشگری در جامعه و محیط زندگی افراد کمتر توجه شده است. در این پژوهش، آسیبها و پیامدهای منفی توسعهی گردشگری ناموزون شهری در منطقهی 22 تهران، از دیدگاه شهروندان و کارشناسان بررسی شده است. پژوهش حاضر ازنوع توصیفی- تحلیلی و جامعهی آماری آن شامل شهروندان منطقهی 22 تهران و کارشناسان خبرهی شهرداری در منطقهی موردمطالعه است. 385 نفر از شهروندان منطقهی موردمطالعه بهعنوان نمونههای موردمطالعه طبق فرمول کوکران انتخاب شدند و بهطور تصادفی در تکمیل پرسشنامهها مشارکت کردند. 45 نفر از کارشناسان نیز بهطور غیرتصادفی و دردسترس در تحقیق حاضر شرکت کردند. بهمنظور اولویتبندی گویهها و شاخصهای آسیب، از میانگین رتبهای طیف لیکرت و برای اهداف تحلیلی این مطالعه و بهمنظور مقایسهی میانگین آسیبهای گردشگری بین شهروندان و کارشناسان، از آزمون تی استیودنت مستقل استفاده شد. آنالیز دادهها با استفاده از نرمافزار SPSS انجام شد. نتایج تحقیق نشان داد که در شاخصهای فضایی- کالبدی، اقتصادی و اجتماعی- فرهنگی، بین شهروندان و کارشناسان تفاوت آماری معناداری وجود دارد و میزان آسیب در این شاخصها ازنظر شهروندان بیشتر بود؛ اما بین دیدگاه شهروندان و کارشناسان در شاخص زیستمحیطی، تفاوت آماری معناداری یافت نشد. ازنظر کارشناسان، آسیبهای زیستمحیطی توسعهی گردشگری منطقهی 22 مهمتر بوده است؛ اما ازنظر شهروندان، آسیبهای فضایی- کالبدی اهمیت بیشتری داشته است.
Introduction: The development of the tourism industry and its positive effects on human societies have been emphasized in most parts of the world, while the uneven development of tourism has led to negative effects and consequences in society and has received less attention.
2- Methodology: In this study, analysis of the damages and negative consequences of uneven urban tourism development in district 22 of Tehran have been studied from the viewpoints of citizens and experts. The statistical population of the study consisted of include the citizens of district 22 of Tehran and experts of the municipality. According to Cochranchr ('39') s formula, 385 citizens participated in the study by random sampling. 45 Experts also participated in the study with 45 people by non-random and accessible participants sampling. In order to prioritize damage indices and items, the mean Likert type scale was used. For analytical purposes of this study and to compare means of tourism damages between citizens and experts, independent t-test was used. Data were analyzed using SPSS software.
3- Results and Discussion: The results showed that there was a statistically significant difference between citizens and experts in spatial-physical, economic, and socio-cultural indices. The environmental impacts of uneven tourism uneven development in district 22 of Tehran has been more important for experts, but spatial-physical damage has become more important and the first priority from the viewpoints of the citizens.
4- Conclusion: The result of this study highlights the importance of environmental index and its ensuing consequences from the viewpoints of experts. But according to citizen’s citizens’ opinions, issues such as urban traffic, access to services and markets and uneven construction are more important.
خلاصه ماشینی:
در این پژوهش ، آسیب ها و پیامدهای منفی توسعه ی گردشگری ناموزون شهری در منطقه ی ٢٢تهران ، از دیدگاه شهروندان و کارشناسان بررسی شده است .
بنابراین ، هدف از انجام این پژوهش ، شناسایی مهم ترین آسیب های توسعه ی گردشگری ناموزون در منطقه ی ٢٢تهران و ارائه ی راهکارهای پیشگیری یا کنترل آن است .
٦-٤-٢- آسیب شناسی اقتصادی صاحب نظران علم اقتصاد معتقدندکه اگر کشوری بتواند از پتانسیل ها استفاده کندو چرخ های این صنعت را در کشورش به حرکت درآورد،شاهد شکوفایی شگرفی در سطح اقتصاد خواهد بود (آق ارکاکلی و همکاران ، ١٣٩٨: ١٧٩)؛ اما اگر گردشگری به درستی برنامه ریزی و کنترل نشود، ممکن است به بروز اثرات منفی یا کاهش اثربخشی و کارآمدی آن منجر شود.
همچنین ، در مطالعه ی حاضر، درمقایسه با تحقیقات قبلی، آسیب های توسعه ی ناموزون گردشگری منطقه ی ٢٢تهران از دیدگاه دو قشر و گروه کارشناسان و شهروندان منطقه بررسی و با یکدیگر مقایسه شده است .
گردشگری تأثیرات مثبت و منفی بر اقتصاد، محیط زیست ، فرهنگ و اجتماع جامعه ی میزبان دارد؛ بنابراین ، هدف مطالعه ی حاضر، آسیب شناسی توسعه ی ناموزون گردشگری منطقه ی ٢٢تهران ازدیدگاه کارشناسان و شهروندان است .
در این تحقیق ، ازنظر کارشناسان ، مهم ترین آسیب های توسعه ی ناموزون گردشگری دربین شاخص ها، در حیطه ی زیست محیطی بوده است ؛ اما ازنظر شهروندان ، بیشترین آسیب به بخش کالبدی -فضایی شهر وارد شده است .