چکیده:
بررسی اجتماعی بودن انسان، ضرورتِ وجود مسئولیت برای او، آگاهی از مسئولیتهای اجتماعی و عمل به آن از مسائلی است که عدم توجه به آن زمینۀ بسیاری از انحطاطهای اخلاقی در سطح جامعه خواهد بود؛ بنابراین مسئلهی مقالۀ حاضر، بررسی مفهوم اجتماعی بودن انسان و نیز بررسی اهمّ مسئولیتهای اجتماعی افراد در جوامع اسلامی بر بنیاد سخنان امام علی در نهجالبلاغه و نقش تعلیم و تربیت در تحقق این مسئولیتهای اجتماعی انسان مبتنی بر دیدگاه امام علی است که هدف پژوهش حاضر، یافتن پاسخ این مسئله است. بر این اساس روش پژوهش، تحلیل محتوای کیفی و قیاس نظری بوده و بر این اساس سعی شده است، با بررسی متنِ نهجالبلاغه و دیگر سخنان امیرالمؤمنیناهم مسئولیتهای اجتماعی افراد شناسایی و پسازآن نقش تعلیم و تربیت در تحقق چنین مسئولیتهای اجتماعی تبیین گردد. نتایج پژوهش نشان میدهد که ازنظر امام علی انسان بالفطره موجودی اجتماعی است و برای زیستن در اجتماع بهناچار باید با جامعه در ارتباط باشد و برای تحقق این امر لازم است به مسئولیتهایی همچون احساس مسئولیت نسبت به جامعه، رعایت حقوق، انصاف و عدالتخواهی نسبت به انسانها، تعاون و همکاری در امور اجتماعی و معاشرت و برقراری روابط مهرآمیز با دیگران توجه داشته باشد.
The study of the social being of a person, the necessity of being responsible for him, the awareness of social responsibility and acting to it are the issues that if be ignored Will be created many moral degenerations at the community. The aim of this paper is to examine the sociality of man and the importance of social responsibility of individuals in Islamic societies in the point of view of Imam Ali (as) in Nahj al-Balaghah. The research method is qualitative content analysis and, based on this, it has been tried to examine the most important responsibilities of people in the society by reviewing Nahjol Balaq's text. Findings show that in the viewpoint of Imam Ali (as), human is a social being essentially and must be connected with society if he want live in society. To Access this, it is necessary to have responsibilities such as: 1- feel responsible towards society 2- Observance of rights, fairness and justice towards humans 3- Communicate and establish interpersonal relationships with others.
خلاصه ماشینی:
مسئوليت هاي اجتماعي انسان از منظر امام علي ع با تأکيد بر نهج البلاغه و نقش تعليم و تربيت در تحقق آنها سلمان رضوان خواه ١ اکبر صالحي سيدمرتضي سجادي 3 2 تاريخ دريافت : ١٣٩٨/١١/٢٢ تاريخ پذيرش :١٣٩٩/۴/٢٨ چکيده بررسي اجتماعي بودن انسان ، ضرورت وجود مسئوليت براي او، آگاهي از مسئوليت هاي اجتماعي و عمل به آن از مسائلي است که توجه نکردن به آن زمينۀ بسياري از انحطاط هاي اخلاقي در سطح جامعه خواهد بود؛ بنابراين مسئلۀ مقالۀ حاضر، بررسي مفهوم اجتماعي بودن انسان و نيـز بررسـي مهم تـرين مسـئوليت هاي اجتمـاعي افـراد در جوامـع اسلامي بر بنياد سخنان امام علي ع در نهج البلاغه و نقش تعليم و تربيت در تحقق اين مسئوليت هاي اجتماعي انسان مبتني بر ديدگاه امام علي ع است که هـدف پـژوهش حاضـر، يـافتن پاسـخ ايـن مسـئله اسـت ؛ براين اسـاس روش پژوهش ، تحليل محتواي کيفي و قياس نظري است ؛ بنابراين سعي شده است بـا بررسـي مـتن نهـج البلاغـه و ديگـر سخنان اميرالمؤمنين ع مهم ترين مسئوليت هاي اجتماعي افراد شناسايي و پـس از آن نقـش تعلـيم و تربيـت در تحقق چنين مسئوليت هاي اجتماعي تبيين گردد.
جدول ١: تحليل محتواي نهج البلاغه در جهت پاسخ به پرسش هاي پژوهش موضوع اصلي (مفاهيم مربوط به (رجوع شود به تصویر صفحه) بر طبق اين شيوه ، ابتدا تمام متن نهج البلاغه ، شامل نامه ها، خطبه ها و حکمت ها و نيـز ديگر سخنان امام علي ع در ارتباط بـا موضـوع پـژوهش ، بررسـي و مطالـب مـرتبط در فيش هـاي جداگانـه ثبـت و نهايتـا طبقه بنـدي گرديــد؛ بـرايـن اسـاس نخسـت بــه منظور پاسخگويي به پرسش اول که ضرورت اجتماعي بودن و وجـود مسـئوليت هاي اجتمـاعي افراد در برابر جامعه بوده و نيز فراهم کردن زمينۀ لازم براي پاسخ به پرسـش دوم ، کتـاب شريف نهج البلاغه ، به طور کيفي تحليل شده است .