چکیده:
مقاله حاضر مستخرج از پژوهشی تجربی دربارة مسیرهای شکل‌گیری دین‌داری افراد و ارتباط آن با میزان دین‌داری آنها می‌باشد که بر روی نمونه‌ای 293 نفری از ساکنان قائم‌شهر در استان مازندران به‌انجام رسیده است. یافته‌ها نشان دادند که در جامعة مورد بررسی، مسیر "تقاضای منفعلانه" رایج‌ترین و مسیر "تقاضای فعالانه" نامتداول‌ترین طریق برای دین‌دارشدن می‌باشند. این در حالی است که تحلیل‌های رگرسیونی نشان داد از میان چهار مسیر اصلی برای دین‌داری، مسیر "تقاضای فعالانه" دارای قوی‌ترین و "تقاضای منفعلانه" واجد ضعیف‌ترین ضریب تاثیر بر میزان دین‌داری افراد هستند. در یک نگاه دقیق‌تر مشخص شد پنج مسیر از شش مسیر فرعی که دارای ضرایب رگرسیونی معنادار برای توضیح واریانس میزان دین‌داری هستند تقاضامحورند و تنها یک مسیر (جامعه‌پذیری دینی) عرضه‌محور است. از طرفی، شدت ضرایب تاثیر مسیرهای فعالانه به‌‌نحو مشهودی از ضرایب تاثیر مسیرهای منفعلانه بیشتر است. لذا مقایسة میان محورهای دین‌داری نشان می‌دهد مسیرهای متفرع از محورهای فعالانه بیش از منفعلانه و مسیرهای تقاضامحور بیش از عرضه‌محور بر میزان دین‌داری افراد، تاثیرگذارند. به‌عبارت دیگر، بهترین مسیرهای دین‌دار شدن، از تقاطع طلب (تقاضا) و اراده (فعال‌بودن) عبور می‌کنند (تقاضای فعالانه). در مجموع، حدود 62 درصد از تغییرات در میزان دین‌داری توسط نه متغیر (مسیرهای فرعی) مذکور تبیین شده است.
The present paper is an excerpt from an experimental study of the pathways of people's religiosity and its relationship to their religiosity in Ghaemshahr city.The findings show that the "passive demand" path is the most common and the "active demand" path is the most unusual ways to become religious.However, regression analyzes have shown that among the four main pathways to religiosity, the path of "active demand" has the strongest and "passive demand" has the weakest coefficient of influence on the degree of religiosity of individuals. Therefore, the comparison between the axes of religiosity shows that the paths of active axes are more than passive axes and the demand axes are more than supply axes affected on the religiosity of individuals. In other words, the best ways to become religious are to cross the request (demand) and the will (to be active), means “Active demand”; the paths in which there is both a demand for religion and authority and activism. In total, about 62% of the changes in religiosity are explained by these nine variables (sub-routes), and the remaining 38% are related to other routes that have not been studied in this study
خلاصه ماشینی:
اين در حالي است که تحليل هاي رگرسيوني نشان داد از ميان چهار مسير اصلي براي دين داري ، مسير "تقاضاي فعالانه " داراي قويترين و "تقاضاي منفعلانه " واجد ضعيف ترين ضريب تأثير بر ميزان دين داري افراد هستند.
بنابراين و با توجه به آنچه گفته شد، پرسش محوري تحقيق حاضر اين است که : اصليترين مسيرهاي دين دار شدن افراد در جامعه مورد بررسي (ساکنان شهر قائم شهر) کدام اند و چه رابطه اي ميان هرکدام از اين مسيرهاي دين دار شدن با ميزان دين داري افراد وجود دارد؟ اهميت دين در زندگي، همواره واقعيتي مهم و مؤثر بوده و اهميت آن به ويژه پس از انقلاب ، آن قدر افزايش يافته که تحقق زندگي اجتماعي مبتني بر اسلام ، هدف محوري انقلاب تلقي گرديده است .
در اين تحقيقات که بيشتر تاثير عوامل جامعه پذيري نظير خانواده ، مدرسه ، وسايل ارتباط جمعي را بر دين داري مورد بررسي قرار داده اند؛ نشان داده شده است که جامعه پذيري مذهبي در ميزان پايبندي به ارزش هاي ديني نقش گسترده اي دارد (براي نمونه : طالبان ، ١٣٧٨؛ ادهمي و کشاني، ١٣٩٣).
٥- بحث و نتيجه گيري يافته هاي اين پژوهش در سطح توصيفي نشان دادند که در جامعه مورد بررسي (شهر قائم شهر)، مسير دين داري افراد بيشتر ناخودآگاه و غير ارادي (منفعلانه ) است تا ارادي و آگاهانه (فعالانه ).
(
, 
, 
)
