چکیده:
هر انسانی نسخه ای منحصر به فرد است و در عالم وجود هیچ دو انسانی با ویژگی های کاملا یکسان یافت نمی شوند. اندیشمندان حوزه تربیت، تفاوت های فردی را با عنوان "اصل تفرد" بیان داشته اند و این اصل از جمله اصولی است که اکثرا به آن توجه داشته اند. در قرآن کریم آیاتی که به این موضوع اشاره داشته اند، گاهی جز مبانی تربیت و گاهی جز اصول تربیت است. این مقاله با روش توصیفی و تحلیل مفهوم، آیاتی را که به این مقوله اشاره داشته استخراج نموده و دیدگاه مفسران قرآن را مورد مطالعه و تحلیل قرار داده است. اندیشمندان حوزه تربیت اسلامی اشاره ای بسیار گذرا به برخی از آیات داشته اند در حالی که قرآن کریم به تفاوت های فردی میان انسانها که شامل تفاوت های جسمی و روحی و اجتماعی است، صحه گذاشته است و این تفاوت ها را طبقه بندی نموده است و آن را از ویژگی های نظام آفرینش و در برخی موارد آزمایش بندگان معرفی کرده است.
Every human being is a unique version and no two human beings with the same characteristics can be found in the universe. The scholars of the field of education have referred to individual differences as the "principle of moderation", and this is one of the principles that most have paid attention to. In the Holy Qur'an the verses referring to this are sometimes the basics of education and sometimes the principles of education. This article extracts the verses referring to this category by descriptive and conceptual analysis and analyzes the viewpoints of Quranic commentators. Islamic education scholars have made very brief references to some verses while the Holy Qur'an has endorsed and categorized individual differences between humans, which include physical, mental and social differences. He introduced the features of the system of creation and in some cases the tests of servants.
خلاصه ماشینی:
اندیشمندان حوزه تربیت اسلامی اشاره ای بسیار گذرا به برخـی از آیـات داشـته انـد، در حالی که قرآن کریم به تفاوت های فردی میان انسانها کـه شـامل تفـاوت هـای جسـمی و روحی و اجتماعی است ، صحه گذاشته و این تفاوت ها را طبقه بندی نموده اسـت و آن را از ویژگی های نظام آفرینش و در برخی موارد آزمایش بندگان معرفی کرده است .
(پرموزیک و دیگران ، ١٣٩١: ١-٣ ) در تحقیقات ژنتیکی اغلب تفاوت های زیستی افراد مورد توجه بوده اسـت و مشـخص کردن درجه ای که صفات تحت تأثیر عوامل زیستی قرار دارند بـه دانشـمندان کمـک کـرده است تا از میزان تأثیر تربیت بر تفاوت های فردی آگاه شوند؛ به عنوان مثال ورزشـکاری کـه شرایط فیزیولوژیکی مطلوب را برای ورزشی خـاص از نیاکـان خـود بـه ارث بـرده باشـد، اگرتمام عمر خود را در یک اتاق بدون هیچ فعالیتی سپری کند و منتظر باشـد تـا ژن هـا اثـر خود را بگذارند، هیچ گاه ورزشکار نخواهد شد.
(جوادی آملی، ١٣٨٦: ١٢/ ٧١٥) این آیه به تحمل و طاقت متفاوت انسانها اشاره می کند و یک آیـه مبنـایی اسـت و مـی توان اصل تفاوت های فردی را از آن برداشت نمود که با توجه به طاقت متفـاوت افـراد، در تربیت و آموزش ، باید به سن و توانایی ادراکی و طاقت افراد توجه نمود.
در آیه ٣٢ سوره زخرف و١٦٥ سوره انعام ، اختلاف درجه بین انسـانها از نگـاه مفسـران ، تفاوت و برتری در قدرت و ثروت و توان افراد مختلف اسـت و قسـمتی از آن مربـوط بـه امور تکوینی است و بخشی مربوط به امور غیرتکوینی است و به تفـاوت هـای فـردی هـم اشاره می کند.