چکیده:
چند سالی است که موضوع تولید برنامههای مشارکتی به یکی از مسائل قابل اعتنای سازمان صدا و سیما تبدیل شده است. کمبود بودجه و وابستگی برنامهسازی به سرمایه، یکی از زمینههای اهمیت یافتن این شیوه از برنامهسازی است. چالشهای موجود در این عرصه، زمینهساز انتخاب موضوع مقالهای با عنوان آسیبشناسی برنامهسازی مشارکتی در سیمای جمهوری اسلامی و راهکارهای اصلاح آن شد. هدف از این مقاله تلاش برای فهم این مسائل و آسیبها در مسیر تولید بایستة این نوع از برنامهسازی است، و در ادامه ارائه راهحلهایی برای رفع آنها با هدف ارتقاء سطح برنامهسازی مشارکتی است. سوال اصلی مقاله؛ آسیبها و مسائل برنامهسازی مشارکتی کدامند؟ و با چه راهکارهایی میتوان بر کارایی و تعالی این نوع برنامهها افزود؟ بعد از بررسی روند ساخت برنامههای مشارکتی از سه منظر مدیریتی، تولید و پخش، و نظارت و ارزیابی؛ مسالة اصلی مقاله «فقدان لایة مدیریتی مستقل متکی بر مشاوره خلاق، حد فاصل بین بخش تولید شبکهها و حامیان مالی برنامهها است».در روش پژوهش، از روش کیفی و مصاحبۀ عمیق با مدیران، برنامهسازان و کارشناسان حوزة تولید، استفاده شده است. در یافتهها به سه دسته چالشها از منظرهای مدیریتی، تولیدی و پخشی، و نظارتی دست یافته و در مجموع با 17 کدمحور تقسیمبندی شده، راهکارهایی نیز از این سه منظر، برای پیشنهاد بهبود وضعیت موجود ارائه شده است. تشکیل یک کمیتة اعتبارسنجی برندها، بازمهندسی کمکردن هزینة ساخت برنامهها، افزایش اعتماد و اقبال مخاطبان، و تشکیل گروهی متمرکز متشکل از کارشناسان اقتصاد و رسانه، به منظور واسطگری بین حامیان مالی با رسانة ملی، از جمله نتایج و پیشنهادات این مقاله است.
It has been years that the idea of producing participatory programs has become one of major obstacles for IRIB. Decrease of production budget has welcomed this kind of production because program making is dependent on financial resources. This has caused challenges in the field of production. The purpose of this research is to try for understanding present inconveniences in the process of production. Consequently, there might be courses of action in order to upgrade the standards of producing participatory programs. After surveying on the methods of producing participatory programs, they would be discussed from three different perspectives: “Managerial perspective, Production & Broadcast, Supervision & Evaluation”, which are main subjects of discuss in this article. Lack of independent managerial layer relying on consultation is the margin between sponsors & production team of each network. The methodology of this research is qualitative and benefits from deep interview with managers, producers and experts of Production. Findings of the research can also be divided into three challenging layers as to be in managerial process, Production and broadcast evaluation which on the whole results in 17axial codes. Among the findings & suggestions of this research the following items can be mentioned: Inauguration of a committee for brand evaluation credentials, reengineering the costs of production, increasing the audience satisfaction, receiving consultation from media & economy experts in order to act as catalyst between producers & sponsors.
خلاصه ماشینی:
سؤال اصلی مقاله ؛ آسیب ها و مسائل برنامه سازی مشارکتی کدامند؟ و با چه راه کارهایی می توان بر کارایی و تعالی این نوع برنامه ها افزود؟ بعد از بررسی روند ساخت برنامه های مشارکتی از سه منظر مدیریتی ، تولید و پخش ، و نظارت و ارزیابی ؛ مسألۀ اصلی مقاله «فقدان لایۀ مدیریتی مستقل متکی بر ِ مشاوره خلاق ، حد فاصل بین بخش تولید شبکه ها و حامیان مالی برنامه ها است ».
از منظر مدیریتی ، وجود کاستی هایی در مدیریت محتوایی و رسانه ای این نوع برنامه ها باعث شده تا این برنامه ها به یک استقلال کاذب برسند؛ و با تعاملاتی که عمدتاً با تهیه کنندۀ برنامه ها برقرار می شود، در مواردی اهداف و مأموریت های سازمان و از جمله موارد اشاره شده ، نادیده گرفته می شود و گاهی برای جبران مشکلات موجود و تذکر داده شده ، دست به کارهایی می زنند که موجب وهن و صدمات مضاعف است .
مفهوم شناسی و تاریخچه : الف ) برنامه مشارکتی به آن دسته از برنامه های رادیویی و تلویزیونی گفته می شود که تمام یا بخشی از منابع آن توسط طرف مشارکت کننده تأمین و پرداخت می شود١، و “ضمن رعایت الگوها و معیارها و هنجارهای موجود، قادر است به گونه ای عمل کند که علاوه بر جلب رضایت مردم ، شرائط توسعه کشور را نیز فراهم آورد” (جاودان اصل ، بهرام ، ١٣٨١).