چکیده:
باوجود مطالعات صورتگرفته در زمینه گزارشگری مالی متقلبانه، بررسی باورها و تمایلات مؤثر بر این رفتار ارائه نشده است. این پژوهش با توجه به رویکردهای حسابداری رفتاری و با استفاده از تئوریهای روانشناسی اجتماعی به دنبال شناخت عوامل مؤثر بر تمایل به گزارشگری مالی متقلبانه در شرکتهای بورسی بوده و با بررسی باورها، مفاهیم و زمینههای انگیزشی و یا بازدارنده، این تمایلات را توضیح میدهد. به این منظور در گام اول با استفاده از روش تحلیل محتوای ادبیات، باورهای رفتاری، هنجاری، کنترلی و عوامل زمینهای استخراجشده و در گام دوم با استفاده از روش دلفی و بهرهگیری از نظرات 45 نفر از خبرگان این حوزه در سالهای 97 و 98، ساختار نهایی ارائه گردیده است. نتایج این پژوهش نشان میدهد که وجود باورهای رفتاری، کنترلی و هنجاری و عوامل زمینهای در کنار نگرش به رفتار، کنترل رفتار ادراکشده و هنجارهای ذهنی در تمایل شرکتهای بورسی متقلب در حوزه گزارشگری مالی مؤثرند. همچنین نتایج پژوهش نشان داد که تمایل به هشت رفتار متقلبانه در ارائه گزارشگری مالی موردتوافق خبرگان است.
Despite studies of fraudulent financial reporting, studies of beliefs and intentions affecting this behavior have not been conducted. This study, using behavioral accounting approaches and social psychology theories, seeks to identify the factors affecting the intention to fraudulent financial reporting in TSE companies and explores the intention by examining beliefs, concepts, and motivational or deterrent contexts. For this purpose by extracting the literature content analysis method in the first step, its behavioral beliefs, subjective beliefs, control beliefs and background factors were extracted, and in the second step, using the Delphi method and utilizing the opinions of 45 experts in this field between years of 2018 and 2019, the final structure is presented. The results show that behavioral, control, and normative beliefs, background factors, along with attitude to behavior, perceived behavioral control, and subjective norms are effective in intention of fraudulent companies in the field of financial reporting. The results also showed that intention of eight fraudulent behaviors in providing financial reporting is agreed by experts.
خلاصه ماشینی:
ایـن پـژوهش بـا توجـه بـه رویکردهـای حسابداری رفتاری و با استفاده از تئـوری هـای روان شناسـی اجتمـاعی بـه دنبـال شـناخت عوامل مؤثر بر تمایل به گزارشگری مالی متقلبانه در شرکت های بورسی بوده و با بررسی باورها، مفاهیم و زمینه های انگیزشی و یا بازدارنده ، این تمایلات را توضـیح مـی دهـد.
درنتیجـه ایـن مطالعه با استفاده از تئوریهای روان شناسی اجتماعی به دنبال پاسخ به این پرسش اسـت کـه چه عواملی سبب ایجاد تمایلات رفتاری مؤثر بر گزارش گری مالی متقلبانه در ایران است ؟ به این منظور در بخش های بعدی با بررسی مبانی نظری، عوامل رفتاری مؤثر بر گزارشگری مالی متقلبانه استخراج شده و بـا ارائـه روش شناسـی مربوطـه بـه دنبـال پاسـخ بـه سـؤال هـای ارائه شده می باشیم .
در گام اول به منظـور اسـتخراج باورهـای برجسـته رفتـاری، کنترلـی، هنجـاری، عوامـل زمینـه ای و مصادیق گزارشگری مالی متقلبانه از روش تحلیل محتوای ادبیات تحقیـق بهـره بـرده شـده است و درنتیجه اقدامات زیر انجام گرفت : ١- انتخاب منابع مناسب و مرتبط : جستجوی منابع داخلی و خارجی موجود از طریق کلیدواژه های مختلف ازجمله تقلب و سوء رفتار در گزارشگری مالی، تحریف در ارائه و دست کاری حساب ها در منابع اطلاعات علمی معتبر در دسترس مانند پروکوئست ، الزویر، امرالد، ویلی آنلاین ، ساینس دایرکت ومگیران و نورمگز همچنین موتور جست وجوگر گوگل اسکولار، ١٥٢ متن شامل مقالات علمی پژوهشی، پایان نامۀ مقطع ارشد و دکتری و کتاب به دست آمد که با بررسی کلی این متن ها، ١٤٦ مورد برای انجام تحلیل محتوا و جست وجوی باورها، عوامل زمینه ای و مصادیق رفتاری در حوزه گزارشگری مالی متقلبانه ، مناسب تشخیص داده شد.
Prediction of goal-directed behavior: Attitudes, intentions, and perceived behavioral control, Journal of Experimental Social Psychology.