چکیده:
سیاهقلم یا اسود سرب، آلیاژی از ترکیب نقره، مس و سرب آمیخته با گوگرد است که بر سطح فلزات نقره و طلا کاربرد داشته که با کندهکاری یا حکاکی سطح فلز پایه، و با اعمال حرارتْ آلیاژ بر سطح آن تثبیت شده و به صورت طراحی سیاهرنگی بر سطح براق فلز پایه نمایان میشود. اوج این هنر در دورۀ سلجوقیان بوده است. با توجه به کاربست شیوۀ سیاهقلم در میان مسلمانان، ارامنه و صابئین؛ وجود پیشینۀ غنی این هنر میتواند در هر یک از این اقوام زمینهای از ابتکار و نوآوری را ایجاد کند. پژوهش پیشرو درصدد شناسایی ویژگیهای هنر سیاهقلم دورۀ سلجوقی و کاربست آن در گسترش هنر فلزکاری معاصر انجام شده است. اطلاعات کتابخانهای و دادههای اسنادی با رویکرد توصیفی-تحلیلی بررسی شدهاند و پژوهش حاضر در پی پاسخگویی به سؤالات زیر است: 1- شیوۀ تزیینی سیاهقلم در دورۀ سلجوقی چگونه اجرا میشده است؟ 2- چگونه میتوان شیوۀ تزیینی سیاهقلم دورۀ سلجوقی را در هنر فلزکاری معاصر بهکار برد؟ نتایج پژوهش نشان میدهد الهامگیری و کاربست شیوههای هنری میراث تاریخی ایرانی در عین نوآوری و خلاقیت و بهکارگیری تکنولوژی روز میتواند در گسترش این هنر فلزکاری در بین اقوام ایرانی اعم از مسلمان و غیرمسلمان مؤثر واقع شود.
Niello is a decorative technique on the engraving surface of silver and gold metal and that usually use to create contrast and look good of engraving motifs on metal surface. The Niello has a very long history and the first examples in Iran have been seen in the metal works of the Sassanid period and the culmination of this art was during the Seljuk period. Also the Niello technique done Among Iran different Native tribes with different religions. Despite the fact that there are differences in the implementation of the Niello technique among Muslims, Armenians and the Ahwaz Mandaean, the rich history of this art can create the conditions for innovation between each of these tribes.The importance of this subject has created the necessity that be done this research look for identify of the Niello art properties in the Seljuk metalwork and how to use it to contemporary metalwork art deployment. Also library and documentary information have been studied with a descriptive-analytical approach. The present research looks for the answer these questions: 1- how was implemented the Niello technique in the Seljuk period? 2- How can use the Seljuk decorative technique in the contemporary metalwork art? The results of the research show that the usage of Iran metal art techniques and decorative motifs of ancient period arts with innovation and creativity and usage of technology can be can expand Niello art among Muslim tribes and non-Muslims, especially the Armenian and Mandaean tribes.
خلاصه ماشینی:
اطلاعات کتابخانه اي و داده هاي اسنادي با رويکرد توصيفي‐تحليلي بررسي شده اند و پژوهش حاضر در پي پاسخ گويي به سؤالات زير است : ١‐ شيؤە تزييني سياه قلم در دورٔە سلجوقي چگونه اجرا ميشده است ؟ ٢‐ چگونه ميتوان شيؤە تزييني سياه قلم دورٔە سلجوقي را در هنر فلزکاري معاصر به کار برد؟ نتايج پژوهش نشان ميدهد الهام گيري و کاربست شيوه هاي هنري ميراث تاريخي ايراني در عين نوآوري و خلاقيت و به کارگيري تکنولوژي روز ميتواند در گسترش اين هنر فلزکاري در بين اقوام ايراني اعم از مسلمان و غيرمسلمان مؤثر واقع شود.
اهميت اين شيؤە تزييني در تاريخ هنر ايران و فلزکاري دورٔە سلجوقي و نيز جايگاه مهم هنر فلزکاري در دورٔە معاصر اين ضرورت را ايجاد کرده است تا هنر سياه قلم در فلزکاري دورٔە سلجوقي مورد مطالعه قرار بگيرد و چگونگي رواج آن در ميان مسلمانان و اقوام غير مسلمان نظير ارامنۀ تبريز و صابئين مندايي اهواز و هم چنين چگونگي کاربست اين شيوه در گسترش هنر معاصر به عنوان هدف پژوهش پيگيري شود.
Lead پيشينه در مورد پيشينۀ تحقيق حاضر بايد خاطرنشان کرد که ابراهيم سلگي (١٣٩١) در پايان نامۀ کارشناسي ارشد خود از دانشگاه هنر اسلامي تبريز با عنوان «بررسي انواع روش هاي ترصيع در فلزکاري دوران اسلامي و کاربست آن در فلزکاري معاصر» به تکنيͷ سياه قلم اشاراتي داشته است و اين شيوه را از روش هاي مرسوم مرصع کاري فلزات در دورٔە سلجوقي عنوان کرده است و پژوهش کاربردي اين محقق در راستاي احياي تکنيͷهاي فلزکاري گذشتگان ميباشد.