چکیده:
نخبگان فرهنگی آسیای مرکزی در اواخر قرن نوزدهم میلادی تحت تأثیر جریان‌های نوگرایی روسیه، غرب و جهان اسلام، پی به انحطاط فرهنگی و سیاسی خود برده و جنبش اصلاحطلبانه «معارف‌پروری» به رهبری احمد مخدوم دانش به راه انداخته، خواستار اصلاح نظام آموزش سنتی، زبان و ادبیات شدند. درنهایت با شکل‌گیری جنبش «جدیدیه» در تاتارستان روسیه، نوگرایان آسیای مرکزی در این جنبش جذب شدند. حرکت جدیدیه، خواستار اصلاح نظام آموزشی و استفاده از «اصول صوتیه» به جای «اصول حرفیه» که در مکاتب و مدارس سنتی حاکم بود، شد. این جریان از دیگر سو خواستار ورود علوم دنیوی و دانش‌های روز به مدارس آسیای مرکزی شد. یافته‌های پژوهش‌های معاصر نشان می‌دهد، جریان نوگرایی در منطقه آسیای مرکزی در واکنش به جریان روسی‌سازی و پاسخ‌گو نبودن نظام آموزش سنتی به نیازهای زمانه شکل گرفت. نگارندگان در این پژوهش بر آن‌اند به این پرسش پاسخ دهند که اهداف، فعالیت‌ها و دستاورد نوگرایی در آسیای مرکزی چه بوده‌‌است.
Central Asian cultural elites in the late nineteenth century, influenced by the modernization trends of Russia, the West, and the Islamic world, recognized their cultural backwardness and launched the reformist “Maarifparvari” movement led by Ahmad Makhdoom Danesh, calling for reform of the traditional education system, language, and literature. Eventually, with the formation of the Jadidism Movement in Tatarstan, the modernists of the region were attracted to the movement. The Jadidism movement called for reform of the education system and the use of “audio principles” instead of “professional principles” that prevailed in traditional schools and colleges. The movement, on the other hand, called for the introduction of secular science and modern science into Central Asian schools. Findings from preliminary research show that the trend of modernization in Central Asia was formed in response to the Russianization process and the non-responsiveness of the traditional education system to the needs of the time. In this study, the authors seek to answer the question of what the goals, activities, and achievements of modernity have been in Central Asia.
خلاصه ماشینی:
از سنت گرايي تا نوگرايي: تحولات نظ ام آموزشي در آسياي مرکزي ۱ 2 علي پرمو دانشجوي دکتري گروه تاريخ و تمدن ملل اسلامي، دانشگاه بين المللي امام خميني، قزوين ، ايران حجت فلاح توتکار استاديار گروه تاريخ ، دانشگاه بين المللي امام خميني، قزوين ، ايران اسماعيل چنگيزي اردهايي استاديار گروه تاريخ ، دانشگاه خوارزمي، کرج، ايران محمدحسين فرجيهاي قزويني استاديار گروه تاريخ و تمدن ملل اسلامي، دانشگاه بين المللي امام خميني، قزوين ، ايران چکيده نخبگان فرهنگي آسياي مرکزي در اواخر قرن نوزدهم ميلادي تحت تأثير جريانهاي نوگرايي روسيه ، غرب و جهان اسلام، پي به انحط اط فرهنگي و سياسي خود برده و جنبش اصلاحطلبانه »معارفپروري« به رهبري احمد مخدوم دانش به راه انداخته ، خواستار اصلاح نظ ام آموزش سنتي، زبان و ادبيات شدند.
چند سال بعد در ١٨٨٤م نخستين مدرسه بومي روسي براي آموزش زبان روسي، حساب، جغرافيا، ادبيات و ديگر مواد درسي غي مذهبي در نوبت صبح و آموزش دين اسلام و زبانهاي محلي در نوبت بعد از ظهر، در تاشکند و سمرقند دو شهر عمده ترکستان ساخته شد، اما به طور کلي مسلمانان از اين مدارس ناراضي بودند؛ چه آموزش متون اسلامي در اين مدارس ضعيف بود و بيم آن ميرفت که کودکان مسلمان دين خود را رها 33 کنند.
پس از سفر گاسپرالي به بخارا، نوگرايان آسياي مرکزي به فکر تأسيس مدارس يا مکتب هاي اصول جديد افتادند؛ اما مشکل بزرگ فقدان هزينه کافي براي ساخت اين مدارس بود.
(
, 
, 
)
