چکیده:
فریضه حج از واجبات بزرگ و مهم در دین اسلام است که در طول زندگانی هر مسلمان در صورت استطاعت، فقط یک بار واجب است. این عبادت همچون دیگر عبادات دارای مقاصد گوناگون فردی و اجتماعی زیادی است که از جمله میتوان به اخلاص و خود سازی، تفاهم، حفظ وحدت، هوشیاری در مسائل سیاسی، ارزش گذاری بر رفتار فردی و اجتماعی و... اشاره کرد. در این مقاله سعی شده تا اهداف گوناگون حج مورد بررسی قرار گیرد و با برقراری ارتباط مناسب بین هر یک از این اهداف، اهمیت این فریضه را به عنوان یکی از ارکان مهم سیاسی اجتماعی جوامع اسلامی اثبات کرد. همچنین پاسخ به این دو سوال اساسی 1. اهمیت اهداف فردی حج بیشتر است یا اهداف جمعی آن؟ 2. اهداف حج چه تاثیری بر جوامع و قومیتهای اسلامی دارد؟ که از روش تحقیق تاریخی با رویکرد توصیفی-تحلیلی استفاده شده است. این پژوهش منتج شد به اینکه اهداف حج بسیار گسترده تر است از اینکه قابل نوشتن در یک مقاله یا کتاب باشد. در عین حال به نظر میرسد اهداف جمعی حج از اهداف فردی آن، تاثیر گذارتر و پرنگ تر باشد.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله سعی شده تا اهداف گوناگون حج مورد بررسی قرار گیرد و با برقراری ارتباط مناسب بین هر یک از این اهداف، اهمیت این فریضه را به عنوان یکی از ارکان مهم سیاسی اجتماعی جوامع اسلامی اثبات کرد.
از ویژگی ها و اهداف مهم حج این است که راه ارتباط بین ملتهای مسلمان جهان را هموار میسازد زیرا در مراسم حج از سراسر نقاط گیتی دسته دسته مسلمانان به سوی حج میآیند و اجتماع یگانه ای را تشکیل میدهند و بدین وسیله اسلام بخشی از قدرت خود را در بین ادیان دیگر به نمایش میگذارد.
همچنین در پرتو این عمل عبادی بزرگ است که اتحاد مذهبی بین مسلمانان جهان ایجاد میشود و این چنین است که تمامی فِرَق با یکدیگر متحد شده و اعمال و مناسک حج را بصورت دسته جمعی انجام میدهند و در برابر خالق تسلیم میشوند.
(همان: 131-130) از آغاز آن یعنی احرام که به دور انداختن تفاوت ها، امتیازها، شروع پاکدلی فردی و تجلی مهرورزی و عواطف انسانی است تا به انجام آن که طواف و سعی باشد همه جا روح توحید و خداپرستی، رنگ گروهی دادن به کردارهای فردی، معنی دار ساختن و هدفگیری کردن رفتارها، جدا نمودن خط دوست از دشمن، قربانی دادن، دشمن را نشانه گیری کردن، بر گرد هدفی مشخص و یگانه چرخیدن و بالاخره جدا کردن جبهه حق پرستی در جهان از دشمنان بشریت و اعلام بیزاری از ماده پرستان و استثمار گران و شیاطین بزرگ و کوچک جهان انسانیت دیده میشود.