چکیده:
قرار گرفتن در معرض خشونت خانگی، آسیب‌های متعدد جسمی و روانی برای زنان به همراه دارد. برنامه‌ریزی اجتماعی برای مقابله با این مسئله اجتماعی نیازمند شناسایی دقیق آن و زمینه‌های فرهنگی شکل‌دهنده آن است. بر این اساس هدف از انجام این پژوهش پاسخ به این سؤال است که ویژگی‌های خشونت علیه زنان در خانواده و نیز عوامل فرهنگی زمینه‌ساز آن کدام است. نمونه مورد بررسی شامل 31 نفر از زنان خشونت دیده 15 تا 65 ساله شهر تهران است که به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شده‌اند. اطلاعات مورد نیاز از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته با ایشان جمع‌آوری گردید. روش انجام پژوهش روش تحلیل مضمونی بوده است. زنان خشونت دیده برای پدیده خشونت خانگی علیه زنان چهار ویژگی چرخه‌ای بودن، افزایش تدریجی تا مرحله جدایی و یا طلاق عاطفی، اجتناب ناپذیر بودن و همراه بودن خشونت جسمی با انواع دیگر خشونت را برشمردند. مضمون‌های فرهنگی اصلی شناسایی‌شده شامل مضمون اصلی مردسالاری (مضمون‌های فرعی جامعه‌پذیری جنسیتی، سلب قدرت تصمیم‌گیری از زنان و درونی سازی ستم) و مضمون اصلی نگرش‌های فرهنگی نادرست (طلاق تابوی اجتماعی، خشونت موضوعی مربوط به حوزه خصوصی خانواده و تحمل خشونت در هر شرایطی) بودند.
Domestic violence can cause negative consequences for women’s mental and physical health. To plan a proper program to prevent and control this social issue, we need to know the nature of domestic violence and cultural themes that led to it. In this research information has been gathered through interviewing with battered women. Findings then got analyzed by thematic analysis method. As a result, main themes and sub themes got emerged. 31 women who had experience of domestic violence participated in this research and they have been chosen by purposeful sampling method. Women who suffered from domestic violence mentioned four characteristics for it. According to what they explained, domestic violence followed a cycle of specific phases and its severity increased gradually as marriage goes forward. Also, it is usually unavoidable for them and different types of violence are combined. Research findings also showed that there are two main cultural themes for violence against women; Patriarchy and inappropriate social attitudes. As a main theme patriarchy contains three sub themes of sexual socialization, depriving women from making decisions for their lives and internalizing oppression. Inappropriate attitude theme includes three sub themes. They are considering divorce as a social taboo, domestic violence as a private issue and tolerating domestic violence in any cost.
خلاصه ماشینی:
پژوهشگر در این پژوهش دو راهکار اصلی برای برطرف سازی خشونت علیه زنان ارائه میکند: اول این که برنامه ریزی فرهنگی در جهت از بین بردن ارزشهای مردسالار جامعه باید انجام بگیرد تا نتایج بلندمدت آن، زمینه را برای کاهش و کنترل این مسئله اجتماعی فراهم سازد.
ارزشهای فرهنگی چگونه بر نگاه افراد نسبت به مسئله برابری زن و مرد اثر داشته اند که سیستم های کنترل اجتماعی جامعه اقدام موثری ، آن گونه که شایسته است در جهت مقابله با رفتارهای آزارگرانه مرد علیه زن انجام نمیدهند؟ فرآیند خشونت خانگی در خانواده ایرانی از کدام مراحل میگذرد؟ کدام ارزشها و هنجارهای فرهنگی بین نسل ها منتقل میشوند که زمینه ساز خشونت خانگی هستند؟ این سؤالات بر پایه رویکرد فمینیستی چارچوب نظری ذهن پژوهشگر را در پژوهش حاضر برای پاسخ به پرسش پژوهش شکل دادهاند.
بر اساس مطالب مطرح شده در روایت های زنان، فرهنگ مردسالار از طریق جامعه پذیری جنسیتی، سلب قدرت اختیار و تصمیم گیری از زن و تقویت باورهای نادرست فرهنگی زن ستیزانه ، نظیر اعتقاد به خصوصی بودن فضای خانواده، ترویج ارزشهایی که تحمل خشونت از جانب زن را ستایش میکنند و طلاق را داغ اجتماعی برای زنان در نظر میگیرند، خشونت علیه زنان را در خانواده توجیه و تقویت مینماید.
(
, 
, 
)
