چکیده:
شیوع ویروس کرونا در جهان، عصر تازهای را در سیاست خارجی دولتها رقم زد و اهمیت «دیپلماسی رسانهای» و «دیپلماسی سلامت» را برجسته ساخت. سوال اصلی که پژوهش حاضر به آن میپردازد این است که «دیپلماسی رسانهای ایران در ماههای شیوع بیماری کرونا چه ویژگیهایی داشت و چگونه در خدمت دیپلماسی سلامت قرار گرفت؟» فرضیه اصلی پژوهش به دو وجه ایجابی و سلبی دیپلماسی رسانهای ایران پرداخته و آن را بسترساز دیپلماسی سلامت دانسته است. برای توضیح چگونگی این ارتباط از نظریه دیپلماسی رسانهای ایتان گیلبوآ استفاده شده است. یافتههای پژوهش که بر اساس روش توصیفی-تحلیلی به دست آمده است نشان میدهد ایران در بعد سلبی از تاکتیکهای رسانهای همچون برجستهسازی، تصویرسازی مثبت و اهریمنسازی و در بعد ایجابی از دو تاکتیک تاکید بر همبستگی بینالمللی و تاکید بر تنشزدایی بهره گرفته است. کمک به اتباع ایرانی در سایر کشورها، تسهیل دستیابی به تجهیزات پزشکی، تلاش برای تضعیف کردن تحریمها، تقویت همکاری با سازمان بهداشت جهانی و بسترسازی برای همکاری های علمی با سایر کشورها در زمینه تولید واکسن کرونا از مهمترین اقدامات دستگاه دیپلماسی سلامت ایران بوده است.
The outbreak of the coronavirus in the world marked a new age in the foreign policy of states and highlighted the importance of "media diplomacy" and "health diplomacy. The main questions of the present study are: "What were the characteristics of Iranian media diplomacy during the epidemic of coronavirus and how did media diplomacy help health diplomacy? The main hypothesis of the research deals with both positive and negative aspects of Iranian media diplomacy and considers it as the context for health diplomacy. We used Itan Gilboa's theory of media diplomacy to explain this relationship. The research findings that are based on descriptive-analytical method show that from the negative aspect, Iran has used media tactics such as highlighting, positive imaging and demonization and on the positive dimension, it has used two tactics:1- emphasizing on international solidarity and 2- emphasizing Detente. Helping Iranian citizens in other countries, facilitating access to medical equipment, trying to lift sanctions, strengthening cooperation with the World Health Organization and paving the way for scientific cooperation with other countries in the field of corona vaccine production are the most important measures of the Iranian in health diplomacy.
خلاصه ماشینی:
در چنین فضای ، دیپلماسی سلامت و همکاری دولـت هـا در حـوزه بهداشـت بـر فعالیت های دیپلماتیـک سـایه خواهـد افکنـد؛ دیپلماسـیای کـه در برخـی از کشـورها همچون کوبا، پیشینۀ ٦٠ ساله داشـته و کاراکـاس توانسـته اسـت از طریـق آن ، سـرمایۀ سترگی ـهمچون حسن نیت ، اعتبار، و وجهه در حوزه پزشکیــ کسـب کنـد و جایگـاه خود را در عرصۀ بین المللی ارتقا بخشد (فینسیلور٢، ٢٠١٠: ٨٥)؛ رویه ای که در دو دهـه اخیر، کشورهای درحال توسعۀ دیگری همچون برزیل ، ترکیه ، و هند نیز به شدت پیگیـری کرده اند و از دریچۀ آن میکوشند حتی راهی بـه سـوی موقعیـت هـای بهتـر منطقـه ای و بین المللی بگشایند (دوورن و فاریاس ٣، ٢٠١٢: ٩٠٧)؛ به عنوان مثـال ، در برزیـل ، تأکیـد بر رویکردهای انسان دوستانه و نقش آفرینی این کشور در انتقال تجربه های پزشکی خـود به کشورهای دیگر منطقه با دست گذاشتن بر بحث همبستگی با دولت های فقیر موجـب شده است که این کشور به کشوری نوظهور در میان کشـورهای درحـال ظهـور٤ تبـدیل شود.
درحالیکه دولت ایران مدعی بود که تحـریم هـا اثـرات جـدیای بـر سـلامت شهروندان ایرانی گذاشته است ، مقامات آمریکایی، به ویژه وزارت امور خارجـه ایـن کشور این ادعاها را رد میکردند و از رد تقاضـای خـود بـرای کمـک بـه ایـران در زمینه های بهداشتی از سوی ایران سـخن مـیگفتنـد (کیـل ١، ٢٠٢٠: ١)؛ اقـدامی کـه روحانی آن را فریبکارانه و نوعی «ماسک دلسوزی» نامید.