چکیده:
روابط صحیح و متعادل بین والدین و فرزندان یکی از عوامل موثر در بهزیستی و بهداشت روانی آنان است. در این میان تحلیل رفتار متقابل بهعنوان یک نظریه ارتباطی آسان و کامل درباره شخصیت قلمداد شده است که به نظر میرسد قادر است به والدین در تعیین طرز مواجهه با کودکان کمک کند. هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش تحلیل رفتار متقابل بر سبکهای فرزندپروری مادران بود. طرح پژوهش حاضر از نوع شبه آزمایشی با پیشآزمون، پسآزمون با گروه کنترل بود. تعداد 30 نفر از مادران در این پژوهش شرکت کردند و در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) قرار گرفتند. آزمودنیهای گروه آزمایش طی 8 جلسه 90 دقیقهای در جلسات آموزشی تحلیل رفتار متقابل شرکت کردند و بهمنظور جمعآوری اطلاعات پژوهش پرسشنامه سبکهای فرزندپروری بامریند (PSI) قبل و بعد از شرایط آزمایشی در هر دو گروه اجرا شد. نتایج نشان داد که سبک مقتدرانه مادران در گروه آزمایش در پسآزمون بهصورت معناداری افزایش و سبکهای مستبدانه و سهلگیرانه مادران گروه آزمایش در پسآزمون کاهش یافت. این یافتهها نشان میدهد آموزش تحلیل رفتار متقابل ابزاری است که به مادران کمک میکند تا هیجانهایشان را کنترل کرده و رابطه بالغانه را بهجای انتقاد از فرزندانشان بکار گیرند.
Authentic and balanced relationships between parents and children are one of the effective factors in children’s well-being and mental health. Transactional analysis is considered a comprehensive communication theory about personality and can help parents deal with their children. The aim of the present study was to investigate the effects of transactional analysis on maternal parenting styles. The design of this study was of a quasi-experimental type with pre-test, post-test and control group. 30 mothers participated in this study, assigned to experimental and control groups (15 each). The experimental group were trained in eight 90 minute sessions of trancactional analysis. To collect the research data, the Baumrind Parenting Style Inventory (PSI) was administered to both groups before and after the intervention. Results revealed that mothers in the experimental group scored higher in the authoritative style and lower in authoritarian and permissive styles in their post test. It can be concluded that trancactional analysis training may have helped mothers in controling their emotions and sorting to adult relationships instead of scolding their children.
خلاصه ماشینی:
اثربخشی آموزش تحلیل رفتار متقابل بر سبکهای فرزندپروری مادران The effectiveness of transactional analysis on mothers' parenting styles محمود اقبالی روانشناسی سید ولی اله موسوی* دانشگاه گیلان فهیمه حکیما روانشناسی بالینی Mahmoud Eghbali Psychology Seyed Valiollah Mousavi University of Guilan Fahimeh Hakima Clinical Psychology روابط صحیح و متعادل بین والدین و فرزندان یکی از عوامل موثر در بهزیستی و بهداشت روانی آنان است.
در مورد اثربخشی تحلیل رفتار متقابل بر سبکهای فرزندپروری، پژوهشها نشان داده است که آموزش این رویکرد میتواند بر بهبود رابطه والد- فرزندی موثر باشد.
طبق نظر محققان، آموزش تحلیل رفتار متقابل در بهبود رابطه والدین و فرزندانشان موثر است (فتحیپور، ابراهیمینژاد، خسروی، رضاییان و پورشانظری، 1389؛ سخاوت و عطاری، 1390).
سرانجام نتایج جدول 5 نشان داد که بین گروه کنترل و آزمایش در سبک فرزندپروری مقتدرانه تفاوت معنادار وجود دارد (61/87 F = و 001/0 p <)؛ بنابراین فرضیه سوم پژوهش مبنی بر اثربخشی آموزش رفتار تحلیل متقابل بر افزایش سبک فرزندپروری مستبدانه تایید میشود.
نتایج پژوهش حاضر نشان داد که آموزش مبتنی بر تحلیل رفتار متقابل بر افزایش و استحکام بیشتر سبک فرزندپروری مقتدرانه زنان گروه آزمایش موثر است.
همچنین یافته دیگر پژوهش نشان میدهد که آموزش مبتنی بر تحلیل رفتار متقابل بر کاهش سبک فرزندپروری مستبدانه زنان گروه آزمایش موثر بوده است.
همچنین نتایج این پژوهش با مطالعه جوادی (1386)، بر روی مادران دانشآموزان دختر منطقه 2 تهران که در آن مشخص شد آموزش تحلیل ارتباط متقابل بر بهبود عملکرد خانواده و مولفههای آن موثر بوده است همخوانی دارد.