بررسی ترکیب و منشا ریزگردها و تاثیر آن بر سلامتی انسان و محیط زیست مقاله

گردوغبار از پدیده های جوی است که مشکلات و نارسایی های متعدد را ایجاد میکند؛ برخی از این نارسایی ها در حوزه های تخریب محیط زیست و اکوسیستم منطقه، ابتلا به انواع بیماری ها ازجمله نارسایی های قلبی و تنفسی (و تهدید سلامت عمومی) نارضایتمندی اجتماعی و شهروندی و کاهش تولید و بهره وری، مهاجرت اجباری و در نهایت ایجاد نگاه منفی به دستگاه های رسمی به دلیل عدم توانایی در حل مسئله را شامل می شود. پدیده گردوغبار علاوه بر ایجاد خسارات بیشماری بر بخش های مختلف صنعت،، ترابری، نظامی، کشاورزی، بهداشت، باعث ایجاد صدمات جبران ناپذیری بر منابع انسانی، سلامت بشر و محیط زیست میگردد، عوامل طبیعی و انسانی گوناگونی مانند خشکسالی، کاهش بارندگی و رطوبت نسبی هوا، کمبود پوشش گیاهی و استفاده نادرست از منابع آبی باعث خشک شدن تالابها و دریاچه های مناطق غربی و جنوبی کشورمان گردیده، که در افزایش گردوغبار در مناطق جنوبی کشور به ویژه در سالهای اخیر نقش بسزایی داشته است. پدیده مذکور منجر به بروز انواع بیماری ها از قبیل بیماری های تنفسی، بیماری های ریوی و قلبی و ایجاد خسارت به زیر بخش ها و محصولات کشاورزی شده است. لذا مطالعه ترکیب شیمیایی و منشا تشکیل این ذرات و نقش آنها در آلودگی محیط زیست و بروز بیماری و ارائه راهکارهای مدیریتی جهت مقابله با این پدیده بسیار حائز اهمیت است.

پدیده گردوغبار علاوه بر ایجاد خسارات بی‌شماری بر بخش‌های مختلف صنعت،، ترابری، نظامی، کشاورزی، بهداشت، باعث ایجاد صدمات جبران‌ناپذیری بر منابع انسانی، سلامت بشر و محیط‌زیست می‌گردد، عوامل طبیعی و انسانی گوناگونی مانند خشک‌سالی، کاهش بارندگی و رطوبت نسبی هوا، کمبود پوشش گیاهی و استفاده نادرست از منابع آبی باعث خشک شدن تالاب‌ها و دریاچه‌های مناطق غربی و جنوبی کشورمان گردیده، که در افزایش گردوغبار در مناطق جنوبی کشور به‌ویژه در سال‌های اخیر نقش بسزایی داشته است. نتیجه چنین وقایعی، گسترش شدید گردوغبار و ریزگردهای خاک شده است در بخش‌های غربی و جنوب غربی ایران این پدیده اثرات مخرب‌تری داشته است و در کوتاه‌مدت اثرات نامطلوبی بر محیط‌زیست، اقتصاد و سلامت ساکنین استان‌های درگیر با پدیده و به‌ویژه شهرها و استان‌های مرزی غرب، جنوب غرب و جنوب شرق کشورمان همانند ایلام، کرمانشاه، خوزستان و سیستان داشته است (1) در اغلب اوقات گردوغبار تشکیل‌شده از ذرات بسیار ریز خاک به دلیل سبکی به‌وسیله نیروی باد به ارتفاعات بالای جو منتقل‌شده و با افزایش فشار هوا و افت دما، این ذرات در مناطق اطراف مانند قطرات باران به سطح زمین می‌ریزند (3-2) محققین، گردوغبار را بر اساس تأثیر آن بر قابلیت رؤیت و شدت گردوغبار به سه دسته طبقه‌بندی می‌نمایند، که به ترتیب بر اساس شدت و تأثیر آن عبارت‌اند از: طوفان گردوغبار، گردوغبار وزشی و گردوغبار معلق طوفان گردوغباری به میزان قابل‌توجهی گردوغبار شن را به‌وسیله بادهای قوی به سمت بالا حمل می‌نماید این پدیده شدیدترین نوع گردوغبار می‌باشد.