چکیده:
آب بهعنوان نماد زایش و زایندگی و نماد تطهیرء جایگاه والایی را در ذهن انسان از گذشته‌های دور به خود اختصاص داده
است و به لحاظ حیاتی بودنش مقدس شمرده می‌شود. به‌گونه‌ای که از یکسو نماد حیات و از دیگر سود نماد پالایش
است. انسان زمانی پدیده‌ای را مقدس می‌شمارد که در زندگی او نقش و حضوری کارآمد داشته باشد و به همین دلیل
است که باورها و اعتقادات بر پایه جهان‌بینی و نیازهای زیستی مردمان پدید می‌آید و در هر فرهنگ» در هر سرزمینی این
باورها وسیله‌ای می‌شوند برای پاک کردن و سالم نگه‌داشتن فضای زندگی, آب بهعنوان یکی از مهم‌ترین ختاصر طبیعی
مور در زندگی انسان» روزگاران دراز از این رهگذر نگهداری شده» پاک مانده و تقدس پیداکرده است. واژه‌ی آب که در
فرهنگ عمید به معنای رونقء درخشندگی و آبرو آمده است» اولین آفریده از آفریدگان هفت‌گانه است که اورمزد خلق کرده
و آفرینش آن پس از آسمان در مدت پنجاه روز انجام‌گرفته است. علاوه نقش آب در زندگی روزمره» این عنصر در بروز
حادثه‌ی کربلا و واقعه‌ی عاشورا نقش مهمی را ایفا کرده است. در آثار هنری اعم از فیلم» تئاتره داستان» نقاشی» موسیقی
و...از اهمیت حضور آب در کربلا یادشده است. تعزیه بهعنوان یک نمایش دینی که در یک دوره‌ی زمانی مشخص در اکثر
نقاط ایران اجرا می‌شوده اثری هنری است که هرساله حادثه‌ی کربلا و نقش آب در این واقعه در قالب یک نمایش مذهبی
تکرار و یادآوری می‌شود. در دوره‌های زندیه» صفویه و قاجار سفرنامه نویسان غربی با حضور در ایران و با دیدن اجرای
تعزیه به نقش آب در این واقعه » اشاره کرده‌اند. همان‌طور که جامعه شناسان نقش آب در کربلا را مورد بررسی قرار داده
اند. این پژوهش بر نقش و اهمیت عنصر آب در حادثه کربلا استوار است و به دنبال بیان نظرات و دیدگاه های متفاوت
راجع به این عنصر در واقعه عاشورا است.
خلاصه ماشینی:
نمود بارز این حادثه را می توانیم به خوبی از طریق برگزاری هرساله‌مراسم تعزیه مشاهد کنیم و می بینیم که یکی از حوادث مهم کربلا که بر روی عقاید مردم تاثیر گذاشته است، همان بستن آب بر روی خاندان امام حسین است.
مراسم تشت گذاری مراسمی سنتی است که در عزاداری ایام عاشورا و عمدتا در شهرستان اردبیل برگزار می‌شود و تشت های آب را که نشانی از فرات می باشد در مساجد و حسینیه ها می آورند و این سنت به پیروی از اقدام امام حسین و یادآورد رفتار جوانمردانه او در مقابل سپاه حر می باشد که به روایتی آن حضرت در روز 27ذی حجه، آب مشک ها را در تشت ها ریخته و تمام لشکر حر و اسبان آنها را سیراب کردند.
بر اساس روایت های تاریخی، در مسیر کاروان از کربلا به نینوا و در هنگام روبرو شدن با سپاه حر، آنها دستور می دهند که آب را بروی امام حسین و یارانش ببندند اما امام حسین همان مقدار آبی را که به همراه داشتند را هم برای خود و هم برای سپاه حر و احشام هر دو سپاه در نظر گرفتند درباره فلسفه مراسم تشت گذاری چنین می گویند روزی که حر بن ریاحی با دو هزار نفر از سپاهیان خویش راه را بر امام حسین علیه السلام بست و به امام گفت که باید با یزید بیعت کند و امام اقناع کرد، امام حسین وقتی خستگی و تشنگی را در چهره سپاهیان حر مشاهده کرد دستور دادند که آنها را سیراب کنند، حتی دستور دادند به چهار پایان سپاه حر نیز آب دهند.
(
, 
, 
)
