چکیده:
روش انتقال میتوکندری، پدیدهای بوده که در سالیان اخیر در پرتو پیشرفت علم پزشکی در حوزۀ تلقیح مصنوعی شکل گرفته است. این روش برای جلوگیری از بیماریهای میتوکندریایی کاربرد دارد. از آنجا که منشأ بروز این بیماری در فرزندان، عملکرد ناصحیح میتوکندری گامت مادر است، دانشمندان هستۀ گامت مادر را به تخمک بدون هستۀ زن دیگری انتقال میدهند. به دلیل نوین بودن این نوع باروری، هنوز پژوهشی پیرامون حکم فقهی آن صورت نگرفته است، پس در مقالۀ حاضر سعی میشود که با اثبات مشروعیت این نوع روش درمانی در باروری، به این سؤال پاسخ دهیم که دلایل مشروعیت روش مذکور بر چه ادلهای استوار است. براین اساس با روش توصیفی تحلیلی، ابتدا با در نظر گرفتن نظریۀ مخالف با استناد به آیات و روایات، به نقد و بررسی پرداخته و سپس با استناد به شواهد قرآنی و روایی و قواعد فقهی نفی عسر و حرج، لاضرر، دفع ضرر محتمل و نیز اصاله الاباحه و اصاله البرائه، روش درمانی انتقال میتوکندری با هدف باروری ایمن و تولد کودکان سالم، مشروع شناخته میشود.
The mitochondrial transfer method is a phenomenon that has been formed in recent years in the light of the progress of medical science in the field of artificial insemination. This method is used to prevent the mitochondrial diseases. Since the origin of the disease in children is the malfunction of the mitochondria of the mother's gamete, scientists transfer the mother's gamete nucleus to the nucleus–free egg of another female. Due to the modernity of this type of fertility, no research has been conducted on its jurisprudential rules yet. Therefore, this article attempts to prove the legitimacy of this type of fertility treatment in order to answer the question as to what the reasons for the legitimacy of this method are. Accordingly, this research, using a descriptive-analytical method, first criticizes the matter considering the opposing theory with reference to the verses and traditions. Next, based on the Quranic and narrative evidences, as well as the jurisprudential rules of no-hardship, no-distress and constriction, no-damage, repulsing possible damage, and also the authenticity of porn and authenticity of righteousness, the mitochondrial transfer method is considered legitimate with the aim of safe fertility and the birth of healthy children.
خلاصه ماشینی:
لسان آيۀ «الذين لفروجهم » عـام است و وجوب حفظ فروج را به طور مطلق به اثبات مي رساند و مفهوم آيه ايـن اسـت کـه حفظ فرج از همه کس واجب است غير از زن و کنيز، آن هم به جهت اينکه خداونـد ايـن دو را استثنا کرده و فرموده است : «الا علي ازواجهم او ما ملکت ايمانهم » پس اصل اساسـي دربارٔە فروج ، وجوب حفظ است ؛ مگر در مواردي که شارع مقدس بـه صـراحت بـر مبـاح بودن آن حکم کرده باشد و لذا هر امري که مربوط به فـروج صـراحتا مبـاح نباشـد، نظيـر تلقيح مصنوعي، حرام است (جمعي از نويسندگان ، ١٣٨٩: ٢٨٩).
بر اساس آنچه در مورد قاعدٔە نفي عسر و حرج بيان شد، در موضوع مورد بحـث بايـد اذعان کرد، از آنجا که فقه اسلامي قابليت به روز شدن و پاسـخگويي بـه مسـائل جديـد را دارد و نيز با در نظر گرفتن اينکه در اسلام حکم حرجي وجود ندارد و همچنين با نظـر بـه اينکه هر حکم اوليه ، در صورت عروض عناوين ثانويه مانند عسـر و حـرج موجـب تغييـر عنوان موضوع حکم مي شود؛ پس هرگاه مادر با انجام آزمايش ها به ايـن نتيجـه برسـد کـه ميتوکنـدريش دچـار نقـص ژنتيکـي اسـت و عـدم درمـان آن سـبب بـروز بيمـاري هـاي ميتوکندريايي در فرزندش مي شود، عدم توجه به چنين شيؤە درماني، مستلزم عسر و حـرج براي والدين يا خود طفل است ؛ چرا که بروز بيماريهـاي ميتوکنـدريايي بـه حـدي اثـرات مخرب در جسم و روان کودک آينده خواهد داشت که تنها راه گريز از بروز چنين بيماري، باروري به روش انتقال ميتوکندريايي است .