چکیده:
پژوهش حاضر با هدف شناسایی عناصر تشکیل دهنده ارتقای سواد فرهنگی در آموزش و پرورش ایران انجام شده است. پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر دادهها کیفی مبتنی بر روش داده بنیاد و از نظر ماهیت اجرا، توصیفی است. جامعه آماری متشکل از افراد خبره و مطلعین کلیدی در قلمرو موضوعی تحقیق بودند که بر اساس رویکرد آگاهانه و به روش هدفمند و گلوله برفی تعداد 20 نفر برای مصاحبه انتخاب شد. مطالعه میدانی و روش تحقیق کتابخانهای بود. برای تعیین اعتبار یافتهها از مصاحبه با افراد متخصص و صاحبنظر و تکنیک اشباع نظری، رویههای ویژه کدگذاری و در تحلیل دادهها از تکنیک کدگذاری نظری استفاده شد. نتایج بدست آمده نشان داد که الگوی نظام مند ارتقای سواد فرهنگی در آموزش و پرورش دارای 6 بعد، 29 مولفه و 134 شاخص است که اجزای مدل پارادایمی نهایی عبارتند از: شرایط علی(قوانین و مقررات، امکانات آموزشی، تکنولوژی، رسانه ها)؛ شرایط مداخلهگر(عوامل اجتماعی، عوامل اقتصادی، مهارتهای درون و برون فردی، تهاجم فرهنگی)؛ بستر و زمینه حاکم(سیاستهای کلان فرهنگی،اسناد و برنامه های تحول و بنیادین، برنامه های مصوب درسی، مدیریت کلان آموزش و پرورش، خانواده). مقوله محوری(سواد فرهنگی)؛ راهبردها(ادبیات ملی، ادبیات جهانی، معماری، مشاهیر، تاریخ ملی و جهانی، موسیقی، دین و مذهب، هنر، نمایش، اقوام و آداب و رسوم، ورزش و بازی، پادشاهان و سلسله های پادشاهی) و پیامدها(افزایش غرور و افتخار ملی، افزایش کارایی و اثربخشی، افزایش آگاهی فرهنگی) است.
خلاصه ماشینی:
سواد سنتی به برخی توانمندیهای مورد نیاز برای برقراری ارتباط با دیگران از طریق خواندن ، نوشتن و حساب کردن اطلاق میشود و هدف آن ارتقای زندگی روزمره ، مشارکت جمعی، حل مسائل بشری، و توسعه ظرفیت های فردی و اجتماعی جامعه است .
بخش مهمی از آنچه آموزش و پرورش به عنوان سواد فرهنگی به آن پرداخته است را میتوان این گونه برشمرد که شناساندن سلسله های پادشاهی ایران و نحوه برخورد آنها با فرهنگ و ادب ، شناساندن مشاهیر ادبی- علمی ایران و جهان ، شناساندن آداب و رسوم مذهبی و دینی و مراسمات مذهبی(به طور خاص دین اسلام و مذهب شیعه ).
بر اساس مطالعات انجام شده توسط محقق ، تاکید بر این نکته حائز اهمیت است که آموزش و پرورش به طور کاملاً علمی و نظامند به دنبال ایجاد و تقویت سواد فرهنگی در بین دانش آموزان و افراد جامعه نیست و همین موضوع مساله پژوهش حاضر است .
در نهایت ٨٣ کد/شاخص برای الگوی سواد فرهنگی در آموزش و پرورش مورد تایید قرار گرفت که در جدول شماره ٢ ارائه شده است .
در نهایت برای پاسخ به این سئوال که الگوی نظام مند ارتقای سواد فرهنگی در آموزش و پرورش ایران چیست ؟ در مرحله کدگذاری انتخابی و خلق نظریه روابط بین مقوله ها آشکار و مدل پارادایمی نظریه برخاسته از داده ها شکل گرفت .
بر همین اساس ، روابط بین مقوله های اصلی و مدل پارادایمی ارتقای سواد فرهنگی در آموزش و پرورش ایران شکل گرفت .
Embedding Cultural Literacy in Higher Education: a new approach.