تناسب قصص قرآن با اغراض سوره‌ها (با محوریت داستان حضرت ابراهیم (ع)) مقاله

گرچه هدفمندی سوره‌ها با تدبر تصدیق می‌گردد، اما همچون برخی از مباحث جدید علوم قرآنی با مخالفت‌ها و موافقت‌های بسیاری مواجه شده است. ازآنجاکه قصص قرآن در بطن سوره واقع گردیده، با اثبات هدفمندی هر سوره و ارتباط هدف اصلی سوره با قصص عنوان‌شده، نتایج مطلوبی حاصل می‌گردد. همچون پاسخ به چرایی تکرار و پراکندگی برخی از قصه‌ها در قرآن، علت ایجاز و یا تفصیل برخی از داستان‌ها و از همه مهم‌تر، پاسخی به شبهه مستشرقان و هم‌رأیان ایشان که تکرار را نتیجه غیر وحیانی بودن قرآن می‌دانند و درنهایت این مسئله را اثبات می‌نماید که ساختار قصه‌ها تابعی از اغراض سوره‌ها هستند. در این راستا، داستان حضرت ابراهیم (ع) در سور مختلف بررسی شد اما به جهت رعایت اختصار تنها در سور «بقره، انعام، مریم، حجر و ممتحنه» به تفصیل بیان شده است و ارتباط داستان و محور سوره در سایر سور در ضمن جدول ارائه گردیده است. با نظر به پژوهش صورت گرفته می‌توان گفت: قصه‌های قرآنی به‌عنوان بخش اعظمی از آیات قرآن، در راستای هدف و غرض سوره تکرار شده و بجای نقل منسجمِ داستان در یک سوره، تصاویر بُرش خورده از یک داستان به‌صورت پراکنده در راستای هدف مزبور در سوره‌ها مطرح‌شده‌اند.

تناسب قصص قرآن با اغراض سوره ها (با محوریت داستان حضرت ابراهیم (ع )) 1 فاطمه باصری 2 مریم حاجی عبدالباقی چکیده گرچه هدفمندی سوره ها با تدبر تصدیق میگردد، اما همچون برخی از مباحث جدید علوم قرآنی با مخالفت ها و موافقت های بسیاری مواجه شده است . حال سوال اصلی پژوهش حاضر این مطلب است که چرا قصه های قرآنی تکرار شده اند و در میان سور مختلف توزیع گردیده اند؟ آیا امکان تجمیع یک داستان در یک سوره وجود نداشته است ؟ لذا در پژوهش حاضر بر آنیم با بررسی رابطه داستان حضرت ابراهیم (ع ) با محور و غرض اصلی سوره بر اساس دیدگاه کسانی که قائل به هدفمندی سوره های قرآن هستند بدین سوال پاسخ داده شود و افقی جدید در فهم علت ایجاز یا تفصیل و تکرار برخی از قصص قرآنی فراروی قرآن - پژوهان قرار بگیرد و این فرضیه که ساختار قصص تابعی از اغراض سور هستند اثبات گردد. ( الهی زاده ، ١٣٩٧، ج حمد و بقره ، ص ٣٨٥) تناسب هدف و غرض سوره بقره با داستان حضرت ابراهیم (ع ) به نظر میرسد از میان اقوال متعدد در خصوص محور سوره بقره ، اگرچه سخن نویسنده تفسیر کاشف نمای کلی و منسجمی از این سوره را در ذهن مجسم میکند که فهم طولانیترین سوره قرآن را آسان تر کرده است ؛ اما یک سؤال در ذهن خواننده ایجاد میشود که اگر غرض این سوره تقوا است چه تفاوتی با سوره های دیگر که غرضشان دعوت به تقوا الهی است وجود دارد؟ ازاین رو سخن نویسنده کتاب تدبر در قرآن مورد، تحلیل و بررسی قرار گرفته است .