نقد فرا تقنینی تعهد به پرداخت دیه مغلّظ در حوادث ناشی از وسایل نقلیه موتوری زمینی مقاله

هدف: در مطالعه حاضر، نظریه اختصاص تغلیظ دیه به قتل‌های عمدی، به عنوان یکی از دیدگاههای فقهی و حقوقی نوین در مسأله تغلیظ دیه در تمامی انواع قتل و از جمله قتل‌های ناشی از حوادث رانندگی معرفی شده و تأثیر آن بر میزان تعهدات قانونی شرکت‌های فعال در حوزه بیمه اشخاص ثالث مورد بررسی قرار گرفته است؛ با این هدف که الهام‌بخش نهاد قانونگذاری در اصلاح قوانین و مقررات مربوط قرار گیرد. روش‌‌شناسی: پژوهش حاضر با استفاده از شیوه توصیفی-تحلیلی و از طریق کاوش و جستجو در منابع کتابخانه‌ای شامل قوانین، کتب فقهی و حقوقی، مقالات و سایر پایگاه‌های داده‌ای مرتبط، انجام شده است. یافته‌‌ها: اصل تغلیظ دیه قتل در ماههای حرام مورد اتفاق فقهای اسلامی است، اما در خصوص دامنه شمول آن نسبت به تمامی انواع قتل و نیز نسبت به جنایات مادون قتل اختلاف نظراتی وجود دارد که در این میان، قانون مجازات اسلامی نظریه تعمیم تغلیظ دیه بر همه اقسام قتل را مورد پذیرش قرار داده است. لکن دستاورد نوآورانه پژوهش حاضر نشان می‌دهد که از منظر فقه امامیه و حقوق کیفری، دلایل و مستندات متعددی برای اختصاص حکم تغلیظ به قتل‌های عمدی وجود دارد که شایسته است مورد توجه قانونگذار به ویژه در صنعت بیمه قرار گیرد. نتیجه‌‌گیری: پذیرش نظریه اختصاص تغلیظ دیه به قتل‌های عمدی، از یک سو با شرایط و مقتضیات کنونی جامعه ایران سازگاری بیشتری دارد و از سوی دیگر باعث کاهش قابل توجه تعهدات قانونی شرکت‌های ارائه‌کننده بیمه اشخاص ثالث خواهد بود که میزان آن معادل ریالی دیه یک مرد مسلمان در ماههای حرام می‌باشد؛ زیرا با لحاظ کردن نظریه فوق‌الذکر در قوانین مربوط، تغلیظ دیه در جنایات شبه عمد ناشی از سوانح رانندگی، سالبه به انتفای موضوع بوده و در نتیجه آن، بسیاری از مشکلات مربوط به مطالبه دیات مازاد بر سقف تعهد بیمه‌گران نیز مرتفع خواهد شد. طبقه بندی موضوعی:   K39, K14, Z12

Objective: In the present study, the theory of deduction of Wergild for deliberate homicide as one of the new jurisprudential and legal perspectives on the issue of Wergild in all types of homicides, including homicides in traffic accidents, and its impact on legal obligations Companies active in the field of third-party insurance have been examined with the aim of inspiring the legislative body to amend the relevant laws and regulations. Method: The present study was conducted using a descriptive-analytical method and by searching for library sources including Acts and Rules, jurisprudential and legal books, articles and other related databases. Finding: The results of this study confirm the Islamic jurisprudence has condemned the principle of condemnation of blood feuds during the Prohibited months, but there are differences of opinion regarding the scope of its condemnation on all types of murders as well as on the underlying crimes. He has accepted murder of all kinds. However, the innovative achievement of the present study shows that from the viewpoint of Imamieh jurisprudence and criminal law, there are numerous reasons and evidence for the condemnation of intentional homicide, Including the study of hadiths and narrations, the clarification of areas, the materiality of the practical principle, the principle of doubtful interpretation of the accusation, and finally the conformity of the criminal policy with the temporal and spatial conditions, that should be addressed by the Iranian legislator, especially in the insurance industry. Conclusion: The acceptance of the theory of concentration of Wergild for deliberate homicide on the one hand is more in line with the present conditions of Iranian society and on the other hand, it would significantly reduce the legal obligations of third-party insurance companies, equivalent to the riyal of a Muslim man's blood money in the forbidden months, because by incorporating the above-mentioned theory into the relevant laws, the concentration of blood money on crimes The unintentional consequence of car accidents has been a matter of course for many years to come, and as a result, many of the problems associated with claiming surplus diets on the insurers' ceiling will also be resolved. JEL Classification: K39, K14, Z12.

نقد فرا تقنيني تعهد به پرداخت ديه مغلظ در حوادث ناشي از وسايل نقليه موتوري زميني 2 محمدامين بزرگمهر١، حسين صابري تاريخ دريافت : ١٣٩٨/٠٨/١١ تاريخ پذيرش: ١٣٩٩/٠٢/١٣ چکيده هدف: در مطالعه حاضر، نظريه اختصاص تغليظ ديه به قتل هاي عمدي به عنوان يکي از ديدگاههاي فقهي و حقوقي نوين در مسأله تغليظ ديه در انواع قتل از جمله قتل هاي ناشي از حوادث رانندگي معرفي شده و تأثير آن بر ميزان تعهدات قانوني شرکت هاي فعال در حوزه بيمه اشخاص ثالث مورد بررسي قرار گرفته ؛ با اين هدف که الهامبخش نهاد قانونگذاري در اصلاح قوانين و مقررات مربوطه باشد. لکن دستاورد نوآورانه پژوهش حاضر نشان ميدهد که از منظر فقه اماميه و حقوق کيفري، دلايل و مستندات متعددي براي اختصاص حکم تغليظ به قتل هاي عمدي وجود دارد که شايسته است مورد توجه قانونگذار به ويژه در صنعت بيمه قرار گيرد. البته اصل تغليظ ديه مورد اتفاق فقهاي اسلامي است ، اما در خصوص دامنه شمول آن نسبت به تمامي انواع قتل و نيز نسبت به جنايات مادون قتل اختلاف نظراتي وجود دارد که قانونگذار در اين خصوص، نظريه مشهور فقه اماميه را مورد پذيرش قرار داده است . فرضيه تحقيق در پاسخ به پرسش فوق نيز چنين است که «به نظر ميرسد در فقه اماميه ، دلايل و مستندات کافي جهت اثبات نظريه اختصاص حکم تغليظ ديه به قتل هاي عمد وجود دارد و با اين وصف ، امکان پذيرش قانوني ديدگاه عدم شمول آن بر قتل هاي شبه عمد ناشي از حوادث رانندگي در حقوق ايران متصور ميباشد».