چکیده:
با اشغال ایران از سوی متفقین در جنگ جهانی دوم، ارزاق عمومی در اصفهان با افزایش قیمت، اجتکار، قاچاق و تنّزل کیفّیت مواجه شد. این وضعیت،ادارات دولتی و غیر دولتی اصفهان را به اقداماتی جهت تامین ارزاق عمومی مردم و مقابله با محتکرین واداشت. هدف پژوهش حاضر، بررسی میزان موفقیت ادارات دولتی و غیر دولتی اصفهان در تآمین ارزاق عمومی در دوران اشغال ایران در جنگ جهانی دوم است. برای بررسی این موضوع از رویکرد توصیفی – تحلیلی استفاده شده است. یافته های پژوهش حاضر نشان داد، ادارات اصفهان برای تآمین ارزاق عمومی اقداماتی مانند: نظارت بر ورود و خروج خواربار، جیره بندی ارزاق عمومی، مجازات محتکرین و اجبار مالکان به فروش گندم مازاد خود انجام دادند .اما به دلایلی همچون: احتکار ارزاق عمومی، استفاده ازکارمندان متفقین در ادارات اصفهان، ناهماهنگی ادارات اصفهان با یکدیگر و با دولت مرکزی و مشکلات اجرایی، نتیجه عملکرد این ادارات در رفع نگرانی مردم برای تامین ارزاق ناچیز بود و نتوانست انتظارات آنها را برآورده کند.
After the occupation of Iran by the Allies in World War II, public foodstuffs in Isfahan were faced with price increases, hoarding, smuggling and degradation of quality. This situation forced governmental and non-governmental departments of Isfahan to take measures to provide public foodstuffs and confront the hoarders. The purpose of this study is to investigate the success of Isfahan governmental and non-governmental agencies in providing foodstuffs during the occupation of Iran in World War II. To investigate this issue, a descriptive-analytical approach has been used. The findings of the present study showed that Isfahan offices, for provision of public foodstuffs, measures taken, such as : monitoring the entry and exit of food, rationing of public foodstuffs, punishing the hoarders and forcing the owners to sell their surplus wheat: however, as a result of some reasons such as : hoarding, the employment of Allied staff in Isfahan offices, the incompatibility of Isfahan offices with each other and with the central governmental and administrative problems, the measures taken by these offices in providing public stuffs were insignificant and they did not manage to meet the expectations of the people. Key Word: Isfahan, Word War II, department, Foodstuffs.
خلاصه ماشینی:
میتوان بر فرضیۀ اصلی فرضیههای دیگری را در نظر گرفت: الف) اقدامات ادارات اصفهان در جلوگیری از احتکار ارزاق عمومی و اقدامات محتکران داخلی و متفقین نتایج اثربخشی نداشته و این معضل اجتماعی مانع مهمی در تأمین ارزاق عمومی بوده است؛ ب) بین ادارات اصفهان و وزارتخانههای مربوط در تهران برای تأمین ارزاق عمومی در مواردی هماهنگی لازم وجود نداشته است؛ ج) استفاده از تخصص کارمندان متفقین در ادارات اصفهان در آن شرایط حساس بهعلت ناآشنایی آنان با فرهنگ مردم اصفهان در دوران قحطی، اختلاف آنان با مدیران محلی، و انتساب این افراد به دولتهای اشغالگر نهتنها کمکی به رفع مشکلات تأمین ارزاق عمومی نکرد، بلکه سبب واکنش مردم و گروهها شد؛ د) موفقیت برخی از اقدامات ادارات دولتی و غیردولتی اصفهان مستلزم اجرای تعهدات نهادهای فراملی در اینجا کمیتۀ خاورمیانۀ متفقین بوده است، اما عدم همکاری لازم متفقین با دولت ایران باعث شد که برخی اقدامات ادارات اصفهان بهخصوص طرح جیرهبندی درست اجرا نشود؛ ه) آخر اینکه اشکالات اجرایی اقدامات ادارات دولتی و غیردولتی اصفهان درعمل خود را نشان داد و خیلی از طرحها طی اجرا دچار وقفه شد و مشکلات خود را داشت.
2. وضعیت مردم اصفهان در تأمین نان و دیگر ارزاق عمومی در جنگ جهانی دوم در سالهای پایانی حکومت رضاشاه، زمینههای کمبود ارزاق عمومی، بهخصوص گندم و گوشت، در کشور آغاز شده بود که این مسئله، علاوهبر کمبود سیلو برای انبار گندم، ریشه در برنامۀ نوسازی رضاشاه داشت.