چکیده:
زلزلهخیز بودن ایران، در طول تاریخ باعث تخریب بسیاری از استقرارها و شهرها شده است؛ تا جایی که متون تاریخی- جغرافیایی نیز به این موضوع پرداختهاند. طبق این متون، در بعضی موارد به سبب آسیبهای فراوان وارده و تخریب کلی شهر، امکان از نو ساختن و یا ادامۀ بقای آن استقرار در همان مکان وجود نداشته؛ به همین دلیل بازماندگان این زلزلههای ویرانگر بهناچار در نزدیکی استقرار ویرانشده و در پیوند با عوامل حیاطی که هر شهری به آنها وابستگی داشته است، استقراری جدید را ساختهاند. از نمونههای بارز اینگونه استقرارها، استقرارهای دشت میمه استان اصفهان نظیر رباط آغا کمال، ازان، میمه، وزوان و جوشقان قالی است که همۀ آنها در یک بازۀ زمانی به علت زلزلههای ویرانگری که در سدههای آغازین اسلامی رخ داده بود، متروک شدند و دوباره در پیوند با استقرارِ تخریبشده، استقرار جدیدی ساخته شده است. هدف از مطالعۀ حاضر، بررسی نقش زلزله در متروکسازی استقرارهای تاریخی این دشت، بر پایۀ تحقیقات میدانی و کتابخانهای است. اصلیترین سؤال پژوهش این است که چرا استقرارهای شاخص دشت میمه در صدر اسلام در یک بازۀ زمانی مشابه به ناگاه متروک شده و استقرار جدیدی در پیوند با آنها ساخته شده است؟ فرضیه مطرح شده آنچنانکه متون تاریخی و شواهد میدانی نشان میدهد، زمینلرزه یا زمینلرزههایی است که در اواسط قرن سوم قمری رخ داده و محدودۀ مورد مطالعه را نیز به شدت تحت تأثیر قرار داده است.
ran's stubbornness has historically destroyed many settlements and cities, as well as geospatial texts have, according to these texts, in some cases caused by extensive damage and total destruction of the city, the possibility of reconstruction or continuation The survival of that settlement was not in the same place, which is why the survivors of these devastating earthquakes have inevitably been destroyed near deployment, and built a new settlement in conjunction with the yard factors that each city affiliated with. Among the most prominent examples of such settlements, the settlements of the Meymeh plain of Isfahan province include Rabat Agha Kamal, Azan, Meyma, Wazwan, and Ghoshghan Carpet, all of which have been abandoned in the course of time due to devastating earthquakes that occurred in the early Islamic centuries. Once again, a new deployment has been made in connection with the deployed deployment. The aim of this study is to investigate the role of the earthquake in desertification of the historical settlements of this plain, based on field research and library studies. The main question of the research is why the deployment of the Meymeh Plain Index at the dawn of Islam in the same period of time was abandoned abandoned and a new establishment in connection with them was made? The main hypothesis is that historic texts and archaeological studies show earthquakes that occurred at the dawn of Islam.
خلاصه ماشینی:
فصلنامۀ علمی تاریخ اسلام و ایران دانشگاه الزهرا (س ) سال سی ام ، دورۀ جدید، شمارۀ ٤٧، پیاپی ١٣٧، پاییز ١٣٩٩/ صفحات ٦٠-٣١ مقاله علمی ـ پژوهشی تحلیلی بر نقش زلزله در متروک سازی استقرارهای شاخص دشت میمه 1 (اصفهان ) در صدر اسلام 2 محمداسماعیل اسمعیلی جلودار 3 حمید پورداود 4 احمد صالحی کاخکی تاریخ دریافت : ١٥ /١٣٩٩/٠١ تاریخ پذیرش : ١٣٩٩/٠٧/٢٤ چکیده زلزله خیز بودن ایران، در طول تاریخ باعث تخریب بسیاری از استقرارها و شهرها شده است ؛ تا جایی که متون تاریخی - جغرافیایی نیز به این موضوع پرداخته اند.
اصلی ترین سؤال پژوهش ایـن است که چرا استقرارهای شاخص دشت میمه در صدر اسلام در یک بازۀ زمانی مشابه به ناگاه متروک شده و استقرار جدیدی در پیوند با آنهـا سـاخته شـده اسـت ؟ فرضـیه مطرح شده آنچنانکه متون تاریخی و شواهد میـدانی نـشان مـی دهـد، زمـین لـرزه یـا زمین لرزههایی است که در اواسط قرن سوم قمری رخ داده و محدودۀ مورد مطالعـه را نیز به شدت تحت تأثیر قرار داده است .
زلزله های تاریخی در منابع نوشتاری و تأثیر آنها بر متروک شدن استقرارهای مهـم دشـت میمه با مطالعۀ متون نوشتاری می توان دریافت که در منطقۀ مورد مطالعه در طول تـاریخ زلزلـه هـای زیادی رخ داده است ؛ از جمله مهم ترین زلزله ها زمین لرزه هایی است کـه در میانـۀ قـرن سـوم قمری رخ داد و محدودۀ بسیار وسیعی از نیشابور تا شمال اصفهان را در برگرفت .
[In Pesian] - Ibn Ĵozī, Abulfaraĵ ‘Abdulraḥmān (1412), al-Montaẓam fi Tārīḵ al-Omam va al-Molūk, edited by Moḥammad ‘Abdulqādir ‘Aṭā, Moṣṭafā ‘Abdulqādir ‘Aṭā, Vol. 14, Dār al-Kotob al-Elmīīya.