چکیده:
تحقیق حاضر، کوششی در جهت بررسی تاثیر مخارج مصرفی دولت بر رشد منطقه ای در ایران می باشد. رابطه مخارج دولتی و رشد اقتصادی، یکی از مباحث شناخته شده در ادبیات اقتصادی است. با توجه به اینکه یکی از مشکلات کشورهای در حال توسعه، عدم دستیابی به رشد مطلوب و پایدار اقتصادی است و این موضوع، نه تنها ایجاد مشکلات اقتصادی مانند رکود و بیکاری را موجب می شود، بلکه مشکلات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی را نیز در پی خواهد داشت. اقدامات سیاسی تثبیت اقتصادی دولت، می تواند عاملی در جهت کم کردن شکاف بین مسیر محصول بالقوه و محصول تحقق یافته و حفظ محصول تحقق یافته در نزدیکی سطح بالقوه آن باشد. یکی از مباحث مهم در زمینه برنامه ریزی منطقه ای، بررسی و شناخت نابرابری های مناطق جغرافیایی در ابعاد گوناگون است. در مقاله حاضر، با استناد به اطلاعات و آمار موجود، بر اساس برآورد مدل های رگرسیونی رابطه بین مخارج دولت و رشد منطقه ای با به کارگیری داده های منطقه ای مرکز آمار در دوره (1396-1380) با استفاده از روش اقتصاد سنجی فضایی تبیین می شود. در انجام محاسبات، از نرم افزار Excel و نرم افزار R استفاده شده است. این پژوهش، در پی توضیح رشد مناطق مختلف با استفاده از مخارج دولت است، که اولا، آیا مخارج دولت، بر رشد مناطق، اثر معنی داری دارد؟ و ثانیا، آیا این مناطق با گذشت زمان، از لحاظ رشد اقتصادی، همگرا می شوند؟ به عبارتی، مخارج دولت باعث تشدید واگرایی یا همگرایی منطقه ای در کشور شده است؛ نتایج حاصل از این تحقیق، بیان کننده اثر منفی مخارج مصرفی دولت، رشد جمعیت و سرمایه انسانی بر رشد منطقه ای در ایران، و معناداری متغیر وابستگی فضایی، نشان دهنده آثار مثبت سر ریز ناشی از رشد اقتصادی در مناطق می باشد.
This study attempts to investigate the effect of government spending on regional growth in Iran. The relationship between government spending and economic growth is one of the well-known topics in economic literature. One of the problems of developing countries is the failure to achieve sustainable economic growth, which not only causes economic problems such as recession and unemployment, but also cultural, political and social problems. The government economic stabilization policies can be used to narrow the gap between the potential and realized product and to maintain the product near its potential level. One key issue in the field of regional planning is to study and understand the geographical inequalities in different dimensions. In this paper, using the spatial econometric method, the relationship between government spending and regional growth is estimated by applying the regional data of Statistical Center of Iran during 2001-2017, and Excel and R software’s are used to perform the calculations. This study seeks to explain the growth of different regions using government spending, and to answer these questions: Does government spending have a significant effect on growth in the regions? Do the regions converge in terms of economic growth over time? The results indicate the negative effect of government spending, population growth and human capital on regional growth in Iran. In addition, the statistical significance of spatial correlation coefficient indicates the positive diffusion effects of regional economic growth.
خلاصه ماشینی:
این پژوهش ، در پی توضیح رشد مناطق مختلف با استفاده از مخارج دولت است ، که اولا، آیا مخارج دولت ، بر رشد مناطق ، اثر معنی داری دارد؟ و ثانیا، آیا این مناطق با گذشت زمان ، از لحاظ رشد اقتصادی، همگرا می شوند؟ به عبارتی، مخارج دولت باعث تشدید واگرایی یا همگرایی منطقه ای در کشور شده است ؛ نتایج حاصل از این تحقیق ، بیان کننده اثر منفی مخارج مصرفی دولت ، رشد جمعیت و سرمایه انسانی بر رشد منطقه ای در ایران ، و معناداری متغیر وابستگی فضایی، نشان دهنده آثار مثبت سر ریز ناشی از رشد اقتصادی در مناطق می باشد.
در ایران ، انتخاب استراتژیهای نادرست جهت توسعه و توجه به رشد قطبی در گذشته ، به تسریع در توزیع نامناسب فضایی و مکانی جمعیت ، تأسیسات زیربنایی و سرمایه گذاری در کشور منجر گردیده و باعث تشدید مسأله تمرکز، کاهش بهره وری در مناطق دور افتاده و مهاجرت به کلان شهرها شده است (جدیدی میاندشتی، ١٣٨٣؛ مومنی و حاتمی، ١٣٨٩؛ حسین آبادی، ١٣٩٢).
بنابراین ، هدف اصلی در این مقاله ، بررسی سؤالات زیر میباشد: ١- آیا مخارج دولت ، نقش تعیین کننده در رشد منطقه ای کشور دارد؟ ٢- آیا مخارج دولت ، باعث تشدید واگرایی منطقه ای در کشور شده است ؟ پس از اشاره به تحقیقات پیشین ، در بخش سوم ، به بررسی مبانی نظری و روش تحقیق و در نهایت ، با ابزار اقتصاد سنجی فضایی، اثر مخارج دولت بر رشد اقتصادی ٢٨ استان کشور طی سال های (١٣٩٦-١٣٨٠) برآورد و نتایج آن ، مورد بررسی و تحلیل قرار میگیرد.