چکیده:
آیتالله سید علی قاضی طباطبایی دانشمند بزرگ ایرانی است که در سال 1308 قمری از تبریز عازم نجف شد و تا آخر عمر در آنجا اقامت گزید. او نمونه عالی عرفان شیعی است که امام خمینی وی را در عظمت و مقام توحید، به کوه تشبیه کرده است. مقام والای او در عرفان سبب شده است تا بیشتر به ابعاد عرفانی شخصیت وی نگریسته شود، حال آن که شخصیت علمی او را نباید منحصر در عرفان دانست. قاضی در ادبیات عرب، حدیث، فقه و تفسیر تبحر داشت و به عربی و فارسی شعر میسرود. این دانشمند بزرگ ایران و عراق، علاوه بر تالیف تفسیری ناتمام بر قرآن کریم، مفسری چون علامه طباطبایی راتربیت کرد. از این رو، معرفی شخصیت وی با تمرکز بر عرفان بدون توجه به آثار و آرای او در دیگر علوم اسلامی، ناتمام است. قاضی شخصیتی جامع بود که در ایران و عراق شاگردان برجستهای تربیت کرد که هر یک به تاسی از استاد، علاوه بر عرفان، در یک یا چند رشته از علوم اسلامی درخشیدند. علامه طباطبایی تفسیر المیزان را نوشت. آیۀ الله شیخ عباس قوچانی شاگرد دیگرش کتاب جواهر الکلام را با تعلیقات و شرح خود منتشر کرد. آیتالله محمد تقی بهجت مرجع شیعیان گردید، و آیۀ الله سید حسن مسقطی استاد برجسته شفا و اسفار شد. این مقاله ضمن توجه به شخصیت چند بعدی و حیات علمی و عرفانی آیتالله سید علی قاضی، خواننده را با میراث فکری و علمی وی در ایران و عراق آشنا خواهد کرد.