چکیده:
حالات دما، نوع تاثیر آن بر محیط را تعیین می کند. یکی از حالات بسیار مهم، قابل توجه و موثر دما، که به عنوان یک مخاطره جوی به شمار می آید، پدیدۀ یخبندان است. یخبندان به لحاظ تاثیر بر فعالیت های اقتصادی و حیاتی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به منظور تحلیل آماری یخبندان در ایران، دادههای شبکهای دمای کمینۀ روزانۀ ایران، از پایگاه داده اسفزاری ویرایش نخست بهره برداری شد. این داده ها دارای تفکیک زمانی روزانه از 01/ 01/ 1340 تا 11/ 10/ 1383 (15992 روز) است. تفکیک مکانی دادهها 1515 کیلومتر ( 7187 یاخته ) است. بدین ترتیب دادههای شبکهای دمای کمینۀ ایران آرایهای به ابعاد 7187 15992 و با آرایش گاه جای چیده شد. کلیه تحلیل ها بر روی این آرایه انجام شده است. به منظور تحلیل یخبندان ها و بر اساس آستانۀ صفر درجۀ سلسیوس روزهای یخبندان و مشخصات توصیفی، آماری و ترسیمی آن ها از میان سطر ها و ستون های آرایۀ تولید شده استخراج گردید. برای به کار گیری روش ها و دستیابی به اهداف این تحقیق از نرم افزارهای سورفر و متلب استفاده شد. تحلیل سری زمانی متوسط دما در روزها و یاخته هایی که در آن ها یخبندان رخ داده است، نشان داد که کل روزهایی که یخبندان در آن ها رخ داد 9224روز از 15992 روز بوده است. رفتار نوسانی قوی و روند افزایشی ضعیف و نیز ظهور یک جهش رو به بالا از نیمۀ دوم دورۀ آماری از ویژگی های این سری زمانی است. الگوی نوسانی مشابه میانگین دمای یخبندان ها ولی فقدان روند معنی داری بر سری زمانی پهنه های زیر یخبندان حاکم است. کرانه های دریای عمان و بخش هایی از خلیج فارس در استان هرمزگان طی دورۀ آماری مورد بررسی فاقد یخبندان بوده اند. نواحی مرتفع دارای یخبندان هایی با دمای پایین و نواحی کم ارتفاع یخبندان های با دماهای بالاتر را تجربه می کرده اند؛ اما بررسی های آماری رابطۀ قوی تری برای عرض جغرافیایی نشان داده است. میانگین تعداد روزهای یخبندان در ایران بین صفر و 145روز قرار دارد. تعداد روزهای یخبندان در ایران با ارتفاعات رابطه قابل توجهی دارد. به منظور بررسی شدت یخبندان از نمایه چندک ها بهره گرفته شد. نتایج نشان داد که شدت یخبندان ها از دو متغیر مکانی ( ارتفاع و عرض جغرافیایی) تبعیت بیش تری داشته اند.
The temperature phases could determine its effects on the environment. One of the important temperature phases that could be a disaster is frost. Frost has important roles on Biological activity as well as on economical. In current paper in order to analyze frost in Iran, we used database of minimum temperature of Iran. This data based is arranged for 43 years (15992 days) and 15 ×15 KM resolution (7187 pixels for all over Iran). So the database has 15992×7187 dimensions. All the operating calculations have performed on this matrix. As in classical documents zero degrees Celsius have been chosen as threshold for frost in the database. The analyses have been taking place on the temperature equal or below of this threshold. It has been done by using softwares such as Surfer and MATLAB. Time series analyses of frost shows those 9224 days out of 15992 days have experienced the frozen day. There are a strong oscillatory behavior and weak, not statistical significant trends in frost temperature time series as well as a jump in its middle. Oman Sea cost as well as Persian Gulf shores never have experienced the frost days. The height lands and high latitudes area has most experiences in freezing days as well as in extensive. The average of maximum days with frost was 145 days.