ارزیابی سازگاری با تغییرات اقلیمی در مناطق روستایی جنوب خراسان جنوبی مقاله

مناطق روستایی و معیشت آنان رابطه مستقیمی با  متغیرهای اقلیمی در مناطق خشک و نیمه خشک دارد.  مخاطرات طبیعی از جمله خشکسالی و ریزگردها به عنوان پیامدهای تغییرات اقلیمی در سال های اخیر در جنوب استان خراسان جنوبی از جمله نهبندان افزایش پیدا کرده و این منطقه با ورشکستگی زیست محیطی به خصوص در بعد منابع آب دچار شده است. این شرایط به ویژه بر معیشت و زندگی روستاییان فقیر و آسیب پذیر و کشاورزی های کوچک تاثیرات منفی داشته است. پژوهش حاضر، به دنبال واکاوی نگرش های محلی و بینش آنها در مورد استراتژی معیشتی سازگاری مناسب در این منطقه با تغییرات اقلیمی می باشد. روش کار در دو بخش انجام گرفت، نخست با توجه به آمار بلند مدت ایستگاههای سینوپتیک و کلیماتولوژی(2015-1980) فراوانی مخاطرات اقلیمی منطقه در محیط GIS پهنه بندی شد، سپس با توجه به مولفه های اقتصادی، اجتماعی و زیستی اقدام به تهیه پرسشنامه برای شناخت درک روستائیان نسبت به تغییر اقلیم و سپس راهکار سازگاری از دیدگاه روستاییان با آن پرداخته شد. نتایج نشان داد که مهمترین پیامدهای تغییر اقلیم در جنوب خراسان به ترتیب خشکسالی، ریزگرد، سیلاب و بخبندان می باشد که تفاوت های فضایی نیز دارند. 90 درصد پاسخ دهندگان با توجه به متغیرهایی مانند افزایش روزهای گرم، فراوانی خشکسالی ها، کاهش بارش و... بر این باورند که وضعیت جدیدی در اقلیم منطقه رخ داده است. بیشتر پاسخ دهندگان به تاثیر مستقیم تغییرات اقلیمی بر معیشت و کشاورزی در منطقه باور دارند. 87 درصد پاسخ دهندگان اقدام به سازگاری با این شرایط نموده اند. مهمترین واکنش اقتصادی پاسخ دهندگان فروش دام، گرفتن وام و قرض از بستگان، کاهش کاشت و استفاده از نهاده های کشاورزی و انتخاب کسب و کار جدید و مهاجرت بوده است. ایجاد کسب و کارهای جدید که وابستگی کمتری به طبیعت داشته باشد، به عنوان رویکرد جدید در سازگاری با تغییر اقلیم و کاهش آسیب پذیری و بهبود معیشت در منطقه مطرح گردیده است.

Rural areas and their livelihoods directly related to the arid and semi-arid climatic variables. Natural hazards such as drought and water resource crisis in relation to climate change and climate variability in recent years have increased in the south of the province, including Nehbandan. This is especially the livelihoods and living conditions of the rural poor and vulnerable and small farming had a negative impact. The present study seeks to explore local perceptions and an insight about their livelihood strategies adopted in arid areas is Nehbandan. Methods was conducted in two parts, the first long-term According to the synoptic stations and climatology (2015-1980) the frequency of climatic risks in the area was zoned GIS environment, then according to the state of economic, social and environmental measures to prepare the questionnaire for the villagers' perceptions of climate change and adaptation strategies were discussed. Results showed that the consequences of climate change in South Khorasan respectively, drought, dust, floods and freezing is that spatial to differences. 90 percent of respondents with regard to variables such as the increase in hot days, the frequency of droughts, declining rainfall and believe that the new situation in the climate of the region has occurred. 87% of respondents have attempted to adapt to these conditions. The most important economic reaction respondents sale of livestock, borrow and borrow from relatives, reduce the cultivation and use of agricultural inputs and selecting new business and immigration. Environmental reactions can be resistant to change culture or ship new situation, the Bandsar and save water. Create new businesses that are less dependent on nature as a new approach to coping with climate change and reducing vulnerability and improving livelihoods in the region have been proposed.

مخاطرات طبیعی از جمله خشکسالی و ریزگردها به عنوان پیامدهای تغییرات اقلیمی در سال های اخیر در جنوب استان خراسان جنوبی از جمله نهبندان افزایش پیدا کرده و این منطقه با ورشکستگی زیست محیطی به خصوص در بعد منابع آب دچار شده است . روش کار در دو بخش انجام گرفت ، نخست با توجه به آمار بلند مدت ایستگاههای سینوپتیک و کلیماتولوژی (٢٠١٥-١٩٨٠) فراوانی مخاطرات اقلیمی منطقه در محیط GIS پهنه بندی شد، سپس با توجه به مولفه های اقتصادی ، اجتماعی و زیستی اقدام به تهیه پرسشنامه برای شناخت درک روستائیان نسبت به تغییر اقلیم و سپس راهکار سازگاری از دیدگاه روستاییان با آن پرداخته شد. در ارتباط با ازگاری در برابر مخاطرات طبیعی و تغییرات اقلیمی در ایران مطالعات متعددی انجام شده است ، صادقلو و سجاسی به اولویت بندی عوامل موثر بر افزایش تاب آوری کشاورزان روستاهای شهرستان ایجرود در برابر مخاطرات طبیعی با تاکید بر خشکسالی پرداختند، نتایج این پژوهش نشان داد که مهمترین عوامل تاثیر گذار در تاب اوری کشاورزان در برابر خشکسالی توسعه بیمه کشاورزی و ایجاد سیستم پایش و پیش آگاهی خشکسالی می باشد(صادقلو و سجاسی قیداری،١٣٩٣) در پژوهشی دیگر توکلی و همکاران ، به راهبرد های سازگاری کشاورزان با خشکسالی در استان کرمانشاه را بررسی نمودند، رابطۀ مثبت و معناداری بین شدت و تکرار خشکسالی ادراک شدة کشاورزان ، اراضی ملکی، اراضی آبی، و ویژگی های فردی و خانوادگی آنها با راهبردهای مدیریت بحران وجود دارد(توکلی و همکاران ،١٣٩٥). (2015) Climate change and rural livelihoods-adaptation and vulnerability in Rajetan, Global NEST Journal, Vol 17 No 1, pp 41-49.