چکیده:
آتشسوزی جنگل یک مسئله عمده محیط زیست میباشد که منجر به آسیب های اقتصادی و زیست محیطی میشود. آتشسوزی جنگل ها یکی از مخاطرات محیطی طبیعی در ایران میباشد. کنترل این آتشسوزیها بصورت طبیعی غیرممکن است اما با استفاده از نقشه مناطق خطر آتشسوزی جنگل میتوان مناطق دارای ریسک بیشتر را شناسایی و آتشسوزی را به حداقل رساند. بنابراین تهیه نقشه مناطق خطر آتشسوزی جنگل به عنوان یک راهکار مناسب برای حفاظت از جنگل در برابر آتشسوزی ضروری به نظر میرسد. در این مقاله به منظور پهنهبندی ریسک آتشسوزی جنگل ابتدا معیارها و شاخصهای موثر به روش دلفی در منطقه مورد مطالعه شناسایی شد. سپس نقشه معیارها در سامانه اطلاعات جغرافیایی(GIS) رقومی و کلیه معیارها و شاخصها به روش فازی کمی و نرمال گردید. سپس با استفاده از GIS و تلفیق آن با روشهای ترکیب خطی وزنی (WLC) و فرایند تحلیل شبکه ای (ANP) به پهنه بندی ریسک آتشسوزی در جنگلهای منطقه مورد مطالعه پرداخته شد. درنهایت نقشه پتانسیل آتشسوزی منطقه از روی همگذاری وزنی همه نقشه ها تهیه شد. به منظور بررسی صحت ارزیابی، نتایج به دست آمده از تحقیق از طریق مقایسه با حوادث آتشسوزی سالهای گذشته به روش ضریب کاپا صحت سنجی شد. نتایج حاصل از ارزیابی دقت نشان داد که نقشه پهنه بندی دارای ضریب کاپای 0.87 و دقت کلی 90% میباشد که نشان دهنده دقت بالای ارزیابی میباشد.
Forest fires are a major environmental problem that led to the economic and environmental damages. Forest fires are one of the environmental hazards in Iran. Naturally, it is impossible to control the forest fires. By the use of forest fire risk maps, we can identify the areas with high risk of fire and reduce the fires as well as possible. Preparing the map of forest fire risk areas as a strategy is necessary for protecting the forests against fire. In this paper, in order to prepare the forest fire risk zoning, at first the effective criteria’s and indices are identified by Delphi technique, and all of the criteria’s and the indexes were normalized by Fuzzy logic. And also the weights of criteria prepared with Analytical Network Process, then by using GIS system and integrating it with Weighted Linear Combination methods (WLC) the map of zonation of the forest fire risk in the study area was carried out. To assess the accuracy of the evaluation, the results obtained from the study were compared with the past year's fire history data of studied area. This was done using the Kappa coefficient test. The results of the comparison indicated that the prepared map has 90% accuracy for Kappa coefficient test.This result showed that the prepared map had high accuracy and efficacy.
خلاصه ماشینی:
پهنه بندی احتمال وقوع آتش تاکنون به روش های مختلف پارامتریک و ناپارمتریک صورت گرفته است که میتوان به روش های رگرسیون لجستیک (پریزلر٩و همکاران ، ٢٠٠٤؛ مارتینز١٠ و همکاران ، ٢٠٠٦)، ترکیب خطی وزنی ساده (دانگ و همکاران ، ٢٠٠٥)، روش ترکیب خطی وزنی ١١ با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی ١ (وادروو٢، ٢٠١٠)، 1- Zhang 2- Xu 3- Jaiswal 4- Marozas 5- Chuvieco 6- Marvi Mohajer 7- Mohammadi 8- Dong 9- Preisler 10- Martinez 11- Weighted Liner Combination (مهدوی و همکاران ،٢٠١٠) روش فازی لجستیک (ایلدیاز٣، ٢٠٠٥)، روش شبکه های عصبی (واسیلاکوس ٤ و همکاران ، ٢٠٠٧) و دیگر روشهای نوین ناپارمتریک نظیر روشهای داده کاوی ٥ و یادگیری ماشین ٦میتوان اشاره نمود.
1- Analytical Hierarch Process 2- Vadrevu 3- Iliadis 4- Vasilakos 5- Data mining 6- Machine learning 7- Geographic Information System 8- Lozano 9- Geographic Information System 10- Sarkargar Ardakani 11- Salamati 12- Sowmya and Somashkar 13- Analytical Network Process 14- Multi Criteria Decision Making (به تصویرصفحه رجوع شود) شکل ١: محدوده منطقه مورد مطالعه روش انجام تحقیق اولین گام جهت پهنه بندی ریسک آتش سوزی در جنگل ، شناسایی معیارها و شاخص های تاثیرگذار در این امر است .
1- Kappa 2- Lillesand 3- Analytical Hierarchy Process اسکندری ، (١٣٩٣) به منظور مدل سازی خطر وقوع حریق و تهیه نقشه پتانسیل خطر آتش سوزی در بخشی از جنگل های شمال ایران از دو روش تحلیل سلسله مراتبی فازی و همبستگی استفاده کرد.