چکیده:
سهروردی از فلاسفه اسلامی مهم به شمار میآید او به شیخ اشراق معروف است. وی معتقد است راه
رسیدن به حقیقت علاوه بر استدلال و برهان از طریق تزکیه نفس میسر میشود. تزکیه نفس از نگاه
او دارای سه مرحله است که به محبت، قهر و غلبه و آگاهی تقسیم میشود. شخص عارف باید به
شهود رسیده باشد. سهروردی شهود را به پنج مرحلهی تجربه حسی، علم حضوری، شهود عقلی،
شهود قلبی و شهود روحی تقسیم میکند. هدف این مقاله بررسی این پرسش است که شخص عارف
از نگاه سهروردی کیست و دارای چه ویژگیهای است. سهروردی معتقد است باید اعمال حکیم
متاله 2 مبتنی بر کتاب خدا و سنت رسولالله باشد، اما عارف شدن به معنی به تکامل رسیدن نفس و
عقل است. عرفان باید دارای دو جنبهی عملی یعنی حکمت مشاء و جنبهی نظری یعنی حکمت
اشراق باشد.
خلاصه ماشینی:
همچنين بر پيامبر خدا وحي شده است که (خدا نور آسمان و زمين است ) و فرمود (عرش از نور من است ) (يزدان پناه ، ١٣٩١: ١٢٦) با معلوم ارتباط پيدا کرد که همانا مرحله اي است متعالي و انسان با توجه به آنچه ظرف وجودي و حد و استعدادش به او اجازه ميدهد از نور الهي بهره ميبرد، چون به نظر ميرسد همه به يک نوع استعداد ندارند و در بين عرفا کساني هستند که بر ديگران و هم پيمانان خود برتري داشته باشند.
گرچه در هيچ جا از آثار حکيم سهروردي نيامده است که حکيم متاله بايد از دنيا دل ببرد و به گوشه ي عزلت برود بلکه بحث در اين است که بهتر است اين موارد را تعديل کند، يعني به گونه اي نباشد که از ياد معبود غافل شود و تنها فکرش مسائل مادي زندگي باشد زيرا مسائل مادي همه در سيلانند و زودگرند و تنها سايه هستند از حقيقت ، و در واقع آنچه ماندني است همان نور خداوند است ، در واقع انسان دل بسته به دنيا (يعني اخلاق معنوي را در خودش پرورش نداده ) نميتواند از امور دنيوي چشم پوشي کند و تحمل ندارد که آسايش مادياش کم بشود پس توانايي اين را هم نخواهد داشت که براي نزديک شدن به خداوند اعمالي را به جا بياورد، يقينا چنين انساني تحمل نور خداوندي را حتي در درجه ي مبتديانه اش نخواهد داشت .