کاربست رویکردی آمیخته جهت مکان گزینی مراکز اسکان اضطراری در بحران زلزله (مطالعه موردی- شهر بوشهر) مقاله

زمینه و هدف: زلزله یکی از مهم ترین مخاطرات طبیعی در شهر هاست که هر از چندگاه، در مقیاس های متفاوت اتفاق می افتد. یکی از اساسی ترین نیازها پس از وقوع زلزله، اسکان اضطراری جمعیت آسیب دیده می باشد. بدین منظور، هدف اصلی این پژوهش، مکان گزینی مراکز اسکان اضطراری با استفاده از رویکردی تلفیقی در محیط فازی، جهت مدیریت بحران زلزله براساس شاخص های کارکردی انتخاب شده است. بدین منظور، با بررسی و مداقه مبانی نظری و مطالعه ی ادبیات موضوعی شاخص های کارکردی مؤثر در اسکان اضطراری جمعیت های آسیب دیده در بحران زلزله شناسایی گردیدند. روش: به منظور جمع آوری داده ها، از پرسشنامه ی محقق ساخته که روایی و پایایی آن تأیید شد، استفاده گردید. جامعه ی آماری این مطالعه، مدیران و متخصصان استان بوشهر و نیز، اعضای هیات علمی دانشگاه خلیج فارس که از دانش تجربی و تئوریک مناسب در زمینه مدیریت بحران با تاکید خاص زلزله برخوردار بودند، شامل می شوند که تعداد پانزده نفر از آنها با روش نمونه گیری گلوله برفی به عنوان اعضای نمونه انتخاب گردیدند. در این پژوهش تجزیه و تحلیل داده ها، با رویکرد کریتیک جهت اهمیت سنجی شاخص ها و نیز رویکرد تئوری مطلوبیت چند شاخصه، به منظور رتبه بندی مراکز اسکان اضطراری انجام گرفت. یافته ها: مؤلفه های«دوری از نواحی ناایمن» از میزان 0/18 ، «دسترسی به مراکز درمانی» از میزان 0/16 ، «دسترسی به ایستگاه آتش نشانی» از میزان 0/14، «فاصله با عوامل طبیعی خطرساز» از میزان 0/09 و «فاصله با کاربری های ناسازگار» از میزان 0/08 اهمیت نسبی برخوردار هستند. همچنین، گزینه های« فاز2 پارک امام علی» با مقدار مطلوبیت وزنی 0/92، «پایگاه هوایی و دریایی» با مقدار مطلوبیت وزنی0/91، «شهرک نیایش» با مقدار مطلوبیت وزنی 0/8و «نمایشگاه بین المللی» با مقدار مطلوبیت وزنی 0/55 به ترتیب از رتبه بالاتری برخوردار هستند. نتیجه گیری: شاخص های دوری از نواحی ناایمن(مانند بافت های فرسوده)، دسترسی به مراکز درمانی و دسترسی به ایستگاه آتش نشانی به ترتیب از اهمیت بالاتری برخوردار ‌هستند. بنابراین، بایسته است به منظور پاسخ گویی سریع و مناسب در پسابحران زلزله، تصمیم گیران تاکید و توجه بیشتر بر این شاخص ها داشته باشند. همچنین، نتایج مطلوب تر بودن مکان های «فاز دوم پارک امام علی»، «پایگاه هوایی و دریایی» و «شهرک نیایش» را به عنوان گزینه های جدی و مناسب جهت اسکان اضطراری افراد، در صورت رخدادن بحران زلزله در شهر بوشهر بیان می دارد.

Background and objective: Earthquakes are one of the most important disaster in cities and often occur on different scales. One of the most pressing needs after the earthquake is determain location for the temporary accommodation of the affected population. To this end, this study seeks is ranking initial response centers by use of mixed approach. Methodology: First, the performance indicators identified by examining the theoretical findings. Then, the relative importance of functional indices was calculated using the CRITIC Approach. Second, the emergency accommodation centers were ranked using a multi attribute utility theory approach. The statistical population of this study consisted of managers and specialists in Bushehr province as well as faculty members of the Persian Gulf University who had appropriate theoretical and empirical knowledge in crisis management with special emphasis on earthquakes. The statistical population of this study includes managers and specialists of Bushehr province as well as faculty members of the Persian Gulf University who had good experimental and theoretical knowledge in the field of cris management with special emphasis on earthquakes. In this study, data analysis was performed with CRITIC approach to evaluate the importance of indicators and multi-criteria tool theory approach for ranking emergency accommodation centers. Findings:The indicators "distance from unsafe areas", "access to medical centers", "access to a fire station", "distance from a natural hazard" and "distance from inappropriate items" are very important. They weigh 0.18, 0.16, 0.14, 0.09, 0.08, respectively. Also, the options of "Phase 2 of Imam Ali Park" with a weight of 0.92, "Air and Marine Base" with a weight of 0.91, "Niayesh Town" with a weight of 0.8 and "International Exhibition" with a weight of 0.55, to You have a higher ranking order. Conclusion: The results showed that indicators of distance from unsafe areas (such as dilapidated areas), access to medical centers and access to the fire station are of higher importance, respectively. Therefore, in order to respond quickly and appropriately after an earthquake, decision makers need to pay more attention to these indicators. Also, the results show that in case of an earthquake in Bushehr, the locations of "Phase II of Imam Ali Park", "Air and Marine Base" and "Niayesh Town" as serious and suitable options for emergency accommodation in the event of an earthquake crisis in They are Bushehr.