چکیده:
تقاضای پول در هر اقتصاد به عوامل مختلفی بستگی دارد که واکاوی آن‌ها حائز اهمیت است. مطالعات متعددی در زمینه تابع تقاضای پول ایران صورت گرفته که در آن‌ها از متغیرهای توضیحی و روش‌های برآورد متفاوتی استفاده شده است. در این پژوهش، نقدینگی (M2) به عنوان متغیر وابسته و تولید ناخالص داخلی، نرخ بهره، هزینه مذهبی خانوار و نرخ ارز آزاد به عنوان متغیرهای توضیحی استفاده گردیده‌اند. با توجه به بنیان‌های اسلامی در اقتصاد ایران، هزینه‌های مذهبی خانوار (شهری و روستایی) به عنوان یک عامل مذهبی در تابع تقاضای پول قرار داده شده است. همچنین با استفاده از الگوی خودبازگشتی با وقفه توزیعی غیرخطی (NARDL)، اثر نرخ ارز به صورت نامتقارن بررسی گردیده است. بازه زمانی تحقیق بین سال‌های 1376 تا 1396 بوده و داده‌ها به صورت فصلی هستند. نتایج آزمون کران، نشان‌دهنده وجود رابطه بلندمدت میان متغیرهای تحقیق است. تولید ناخالص داخلی، نرخ بهره و هزینه مذهبی خانوار دارای اثرات مثبت و معنی‌دار هستند. همچنین، تغییرات منفی نرخ ارز دارای اثر منفی و معنی‌دار است، در حالی که تغییرات مثبت نرخ ارز بی‌معنی است و بدین‌ترتیب اثرات نامتقارن نرخ ارز بر روی تقاضای پول آشکار می‌گردد.
Money demand depends on different factors in every economy and it’s vital to find them out. Many researches has done about Iran money demand function that differ on explanatory variables or estimation methods. In this research, we use broad money (M2) as dependent variable and GDP, interest rate, household religious cost and exchange rate as explanatory variables. According to the Islamic bases of Iran economy, household religious costs (urban and rural) has involved as a religious factor in money demand function. Also, asymmetric effects of exchange rate has considered by using non-linear autoregressive distributed-lag (NARDL) model. Quarterly data between 1376 and 1396 has employed. By using bounds testing approach, a long run cointegration relation between variables has established. Results show that GDP, interest rate and household religious cost are significantly positive. Exchange rate negative changes has significantly negative effect on money demand. In contrast, exchange rate positive changes is statistically insignificant, imply asymmetric effects of exchange rate on money demand.
خلاصه ماشینی:
اگر نسبت فصلنامـه اقتصاد مالی شماره ٥٢ / پائیز ١٣٩٩ میان تقاضای مانده های حقیقی و درآمد حقیقی در طول زمان نسبتا ثابت و بیروند باشد، در این صورت میتوانیم رابطه فوق را به عبارت مربوط به نظریه مقداری فریدمن تبدیل کنیم : (رجوع شود به تصویر صفحه)الگوی تقاضای پول کیگان ١٥ یکی از الگوهای پایه و اساسی در برآورد تابع تقاضای پول در اقتصادهایی است که نرخ بالای تورم را تجربه کرده اند.
فصلنامـه اقتصاد مالی شماره ٥٢ / پائیز ١٣٩٩ محمود عیدی، کامبیز هژبر کیانی ، یداله رجایی و اشکان رحیم زاده / ٣٩ بهمنی اسکویی و چومیس (٢٠٠٢) با اشاره به این مطلب که روش همجمعبستگی بلندمدت یک روش متداول تخمین تابع تقاضای پول میباشد، با استفاده از داده های فصلی تقاضای پول (M١ و M٢) کشورهای صنعتی را تابعی از درآمد، نرخ بهره و نرخ ارز در نظر گرفته اند.
این دو جزء به صورت زیر تعریف می شوند: فصلنامـه اقتصاد مالی شماره ٥٢ / پائیز ١٣٩٩ (رجوع شود به تصویر صفحه) با استفاده از معادلات (١)، (٣) و (٤) میتوان الگوی زیر را استخراج کرد: رابطه ٥) (رجوع شود به تصویر صفحه) معادله (٥) نشان دهنده تابع تقاضای پول ایران در بلندمدت است که به روش خودبازگشتی با وقفه توزیعی غیرخطی (NARDL) با اثرات غیر خطی نرخ ارز تخمین زده میشود.
30) Mohsen Bahmani-Oskooee and Sahar Bahmani, (2015) ''Nonlinear ARDL Approach and the Demand for Money in Iran'', Economics Bulletin, Volume 35, Issue 1, pages 381-391.
(
, 
, 
)
