چکیده:
ﻫﻤﻪ ﺑﻪ ﻧﯿﮑﯽ ﻣﯽ داﻧﻨﺪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻋﻠﻮی ﺗﻤﺎم ﻗﺪرت ﺧﻮد را ﺑﺮای ﺧﺪﻣﺖ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺖ وﮐﻮﺷﯿﺪ ﻓﺴﺎد اداری ﺑﺮ ﺟﺎی ﻣﺎﻧﺪه از ﮔﺬﺷﺘﻪ را از ﺑﯿﻦ ﺑﺒﺮد. اﻣﯿﺮﻣﺆﻣﻨﺎن) ع (درﻣﺪت ﮐﻢﺗﺮ از ﭘﻨﺞ ﺳﺎل ﺣﮑﻮﻣﺖ، در راه اﺻﻼح راﺑﻄﻪ ﮐﺎرﮔﺰاران ﺑﺎ ﻣﺮدم، ﮔﺎمﻫﺎی ﻣﺜﺒﺘﯽ ﺑﺮداﺷﺖ و ﺑﻨﯿﺎن ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ ﻣﺮدم را ﭘﯽرﯾﺨﺖ. ﺑﺮ ﮐﻨﺎریﮐﺎرﮔﺰاراﻧﯽ ﮐﻪ ﺧﻮد را در ﺗﺼﺮف ﺑﯿﺖاﻟﻤﺎل و ﺗﺠﺎوز ﺑﻪ ﺣﻘﻮق ﻣﺮدم ﺗﺎماﻻﺧﺘﯿﺎر ﻣﯽداﻧﺴﺘﻨﺪ و ﮔﻤﺎردن ﮐﺎرﮔﺰاران ﺟﺪﯾﺪ ﻣﻮرد اﻋﺘﻤﺎد و دارایﺣﺴﻦ ﺳﺎﺑﻘﻪ، ﮔﺎمﻫﺎی ﻣﺜﺒﺘﯽ در ﺟﻬﺖ ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎزی ﺧﺸﻨﻮدی ﺧﺪا و ﻣﺮدم ﺑﻮد و زﻣﯿﻨﻪرا ﺑﺮای اﺟﺮای اﺣﮑﺎم ﺣﯿﺎت ﺑﺨﺶ اﺳﻼم و اﺣﻘﺎق ﺣﻖ و اﺟﺮای ﻋﺪاﻟﺖ ﻓﺮاﻫﻢﺳﺎﺧﺖ. اﻣﺎم ﻋﻠﯽ( ع )ﺿﻮاﺑﻄﯽ را در ﮔﺰﯾﻨﺶ ﮐﺎرﮔﺰاران و اﺻﻼح رﻓﺘﺎر آنﻫﺎاراﺋﻪ داد و آﻧﺎن را ﺑﻪ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎی اﺧﻼﻗﯽ ﺷﺎﯾﺴﺘﻪ ﺳﻔﺎرش و ﺑﻪ ﭘﯿﺮاﺳﺘﻦ ﺧﻮد از ﻧﺎﺷﺎﯾﺴﺘﮕﯽﻫﺎ و آﻓﺎت اﺧﻼﻗﯽ ﺗﺮﻏﯿﺐ ﮐﺮد. اﯾﻦﻫﺎ اﻣﻮری اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺗﻨﻈﯿﻢدرﺳﺖ راﺑﻄﻪ ﮐﺎرﮔﺰاران ﺑﺎ ﻣﺮدم و رﻓﺘﺎر ﺑﺎ آنﻫﺎ، ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﺜﺒﺖ و ﺳﺎزﻧﺪه دارد. در اﺑﺘﺪا ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﺗﻌﺮﯾﻒ و ﺗﻮﺿﯿﺢ داده ﺷﺪه اﺳﺖ و ﭘﺲ از آن، ﺑﻪ ﻣﺒﺎﻧﯽ اﺧﻼق ﮐﺎرﮔﺰاران در ﻧﻈﺎم اﺳﻼﻣﯽ، ﺑﻪ روش ﮐﺘﺎب ﺧﺎﻧﻪ ای، ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺳﭙﺲ ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ اﺻﻮل اﺧﻼﻗﯽ ﻻزم ﺑﺮای ﮐﺎرﮔﺰاران ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﺨﻨﺎن ﻣﻌﺼﻮﻣﯿﻦ ﺑﻮﯾﮋه ﺣﻀﺮت اﻣﯿﺮ) ع (ﻣﺎﻧﻨﺪ: ﺗﻘﻮا، ﻋﺪاﻟﺖ، اﻣﺎﻧﺘﺪاری، ﺗﻮاﺿﻊ، ﻋﻔﻮ و اﺣﺴﺎن و اﻋﺘﺮاف ﺑﻪ ﮔﻨﺎه و اﺷﺘﺒﺎه، اﺣﺘﯿﺎط و ﻣﻮاﻇﺒﺖ در اﻣﺮ ﺑﯿﺖاﻟﻤﺎل، ﺳﺎدهزﯾﺴﺘﯽ، ﻧﻈﺮﯾﮥ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﭼﻨﯿﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮی ﺷﺪه اﺳﺖ.
خلاصه ماشینی:
كارگزار بايد به اخلاق پسنديده آراسته و از خوي هاي ناپسند پيراسته باشد و لازم است با توجه به كار و مسؤوليتي كه دارد، رفتار و برخوردي احترامآمیز از خود نشان دهد چنانکه عملكرد او باعث ناراحتي مراجعهکنندگان نشود و قدرت، او را مغرور و منحرف نسازد.
محور اول 1 قسمتی از گرایشهای معنوي و ديني است كه در عمل و رفتار آنان نقش داشته و در سخنان امیر مؤمنان (ع) نيز به آن، اشارهشده است؛ مانند: ۱- باور و گرایش به آخرت مفهوم شناسی آخرت گاهی به معنای مصدری (برگشتن)، گاهی به معنای اسم زمان (زمان برگشتن) و گاهی به معنای اسم مکان (جای برگشتن) است، و از صیغۀ«عود» به معنای برگشت به سوی چیزی، بعد از آن که از آن چیز انصراف شده بود، و از صیغۀ«اعاده» به معنای تکرار چیزی است.
که عبادتکننده خدا ظلمی در حق آنان نخواهد نمود؛ و در این راستا حضرت امیر (ع) میفرماید: «اَمَرَهُ بِتَقْوَى اللّهِ، وَ ايثارِ طاعَتِهِ»(نهجالبلاغه، نامه، ۵۳) ویژگی های فردی کارگزار بخشي از ویژگیها و صفاتي است كه پايه و اساس اخلاق و رفتار كارگزار به شمار میرود؛ كه عبارتاند از: ۱.
۴. از ديگر سفارشهای مهم حضرت به مالك اشتر، انصاف داشتن با مردم است و جالب آنکه امیر مؤمنان (ع) قاضيان را با عدل و كارگزاران را باانصاف و مدارا میستاید (نهجالبلاغه، نامهی ۵۳)؛ زيرا قاضي هميشه بايد حق را در نظر بگيرد و بهمقتضای عدل عمل و رفتار كرده و حكم دهد؛ اما كارگزار لازم است باانصاف و مدارا برخورد نمايد.